Na świecie istnieje około 250 gatunków magnolii. Mają piękne i pachnące kwiaty, toteż często zdobią ogrody i parki w różnych rejonach świata. Jest jednak jeden gatunek, który nie tylko cieszył oczy, ale i wspomagał zdrowie ludzi, którzy tysiące lat temu korzystali z mądrości Tradycyjnej Medycyny Chińskiej. Tym wyjątkowym gatunkiem jest Magnolia Officinalis, czyli Magnolia lekarska.

W celach leczniczych używano głównie kory drzewa Magnolia Officinalis. Gotowano ją w wodzie, by uzyskać ciemnobrązowy ekstrakt. Bogactwo olejków eterycznych nadawało mu charakterystyczny, przyjemny aromat, dzięki czemu Magnolia stosowana była nie tylko jako tradycyjne lekarstwo doustne, ale też w ramach aromaterapii.

Spis treści zwiń

Składniki aktywne Magnolii

W Magnolii lekarskiej jest dość szeroki wachlarz substancji, które wykazują działanie biologiczne oraz nadają jej przyjemny zapach, wykorzystywany w aromaterapii. Największą uwagę przykuwają lignany – magnolol i honokiol. Mniej aktywne, ale również obecne, są olejki eteryczne, pozostałe polifenole i alkaloidy.

Magnolol

Ten lignan sprawnie przekracza barierę krew-mózg i ostatecznie w mózgu osiąga nawet 4-krotnie większe stężenia niż w krwi obwodowej. W samym mózgu nie ma preferowanego rejonu do kumulacji rozkłada się równo na różne jego części.

Magnolol zwiększa powinowactwo acetylocholiny do receptorów muskarynowych. Podobnie działa też na układ GABA, wzmacniając aktywację receptorów GABA(A). W obrębie układu GABA wykazuje też działanie zwiększając gęstość tych receptorów, ale konkretnie jego podjednostek α, bez wpływu na podjednostki β. Nie ma też wpływu na aktywność enzymu GAD, który używany jest do produkcji GABA. Magnolol hamuje napływ jonów Ca do neuronów, co potencjalnie przesuwa próg drgawkowy i zapobiega ekscytotoksyczności. Na modelu zwierzęcym zauważono też specyficzne działanie neuroprotekcyjne dla neuronów dopaminergicznych, co potencjalnie może zmniejszać ryzyko Parkinsona.

Honokiol

On również efektywnie dostaje się do mózgu, jednak nie osiąga tak spektakularnych stężeń jak magnolol. Jego stężenia w mózgu są tylko odrobinę wyższe niż we krwi.

Tak jak magnolol, honokiol również jest pozytywnym allosterycznym modulatorem receptorów GABA(A) i wzmacnia powinowactwo ACh do receptorów muskarynowych. Wykazuje zdolność do hamowania napływu jonów wapnia do neuronów przez receptory NMDA, co chroni przed ekscytotoksycznością. W porównaniu do magnololu, który hamuje przepływ Ca do neuronów z różnych powodów, honokiol działa specyficznie na przepływ wapnia w wyniku aktywacji NMDA. W badaniach in vitro wnioskowano, że honokiol działa neurotroficznie i chroni enzymatyczne funkcje mitochondriów. Zapobiega też powstawaniu nietolerancji glukozy, która mogłaby doprowadzać do uszkodzeń neuronów. W razie niedokrwienia, chroni neurony przed degeneracją ze strony cytokin zapalnych. Ogólnie wydaje się być całkiem ciekawą substancją neuroprotekcyjną, która chroni mózg wieloetapowo.

kwitnący kwiat magnolii lekarskiej

Działanie i właściwości zdrowotne

Tradycyjne zastosowanie Magnolii obejmowało leczenie zaburzeń lękowych, astmy, depresji, zaburzeń żołądkowo-jelitowych, bólu głowy i kilku innych przypadłości.

Najbardziej obiecujący jest wpływ Magnolii na samopoczucie i stan emocjonalny. Wywoływane jest to głównie wpływem na przechylenie balansu pomiędzy GABA i glutaminianem, na korzyść GABA, natomiast wpływ na monoaminy jest jedynie symboliczny. Niestety, ilość badań na ludziach jest mocno ograniczona i wykonywane są one w dość specyficznych konfiguracjach. Magnolia ma jednak sporo pozytywnych doniesień anegdotycznych.

Magnolia może wspomagać zasypianie i poprawiać jakość snu, jednak sedacja po niej nie jest nachalna. Nadaje się również do stosowania w dzień, bez większych obaw o pojawienie się uciążliwej ospałości.

W badaniach na kobietach po menopauzie, porównywano efekty suplementacji Magnolią i izoflawonami sojowymi. Izoflawony dawały lepszą poprawę w aspektach hormonalnych, takich jak nocne poty, uderzenia gorąca, suchość pochwy itp., natomiast Magnolia okazała się być lepszym suplementem do walki z psychologicznymi objawami menopauzy, takimi jak spadek samopoczucia, lęki, irytacja, obniżenie libido i problemy ze snem.

Dzięki działaniu przeciwutleniającemu i przeciwzapalnemu, Magnolia może chronić mózg przed niektórymi degenerującymi go czynnikami. Innymi właściwościami, z których słynęła Magnolia za czasów TCM, były działania wspomagające układ trawienny (w tym stan wątroby), kondycję dziąseł, zmniejszające objawy astmy, bólu głowy. Niestety nie dysponujemy za dużą ilością badań na ludziach, by wszystkie jednoznacznie potwierdzić. Szczególnie intrygujący jest aspekt wpływu na zdrowie jamy ustnej – magnolia jest dodawana nawet do past do zębów, gdyż może potencjalnie regenerować uszkodzone i krwawiące dziąsła oraz niszczyć patologiczną florę bakteryjną, poprawiając nieświeży oddech.

Suplementacja magnolią

W suplementach diety spotkać można ekstrakty Magnolii standaryzowane na zawartość magnololu, honokiolu, lub obu tych składników. Koncentracje tych składników są przeróżne, nawet do 90% całej masy ekstraktu. Dawkowanie dzienne zazwyczaj mieści się w przedziale 200-800 mg ekstraktu, w zależności od koncentracji substancji aktywnych i oczekiwań względem efektów.

Na uwagę zasługuje patentowany surowiec o nazwie Relora®, który łączy w sobie ekstrakt magnolii i Phellodendronu (korkowiec amurski). Jest on wykorzystywany konkretnie w celu redukcji stresu i lęków, a w bazach medycznych są dostępne badania z konkretnie tym surowcem.

Przeciwwskazaniem do stosowania ekstraktów kory Magnolii może być stosowanie leków przeciwzakrzepowych – wchodzą w interakcję.

Podsumowanie

Magnolia nie jest najlepiej przebadaną rośliną w kontekście działania u ludzi, jednak i tak cieszy się niemałą popularnością i całkiem dobrymi opiniami. Nadaje się w szczególności dla osób, które podejrzewają u siebie niedobory GABA lub zaburzenia balansu pomiędzy nim a glutaminianem. Działa uspokajająco i redukuje stres, a dodatkowym profitem jest działanie neuroprotekcyjne. Magnolia rzadko jest środkiem pierwszego wyboru w poważnych przypadkach, lecz jeśli szukać lekkiego, bezpiecznego i niedrogiego wsparcia, to warto się nią zainteresować.

Źródła:

  • Mélanie Poivre, Pierre Duez „Biological activity and toxicity of the Chinese herb Magnolia officinalis Rehder & E. Wilson (Houpo) and its constituents” J Zhejiang Univ Sci B. 2017 Mar; 18(3): 194–214.
  • T H Tsai et a;. „Pharmacokinetics and Brain Distribution of Magnolol in the Rat After Intravenous Bolus Injection„ J Pharm Pharmacol. 1996 Jan;48(1):57-9.
  • R F Squires et al. „Honokiol and Magnolol Increase the Number of [3H] Muscimol Binding Sites Three-Fold in Rat Forebrain Membranes in Vitro Using a Filtration Assay, by Allosterically Increasing the Affinities of Low-Affinity Sites” Neurochem Res. 1999 Dec;24(12):1593-602.
    https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10591411/
  • Hong Ma et al. „Magnolol Enhances Pentobarbital-Induced Sleeping Behaviors: Possible Involvement of GABAergic Systems” Phytother Res. 2009 Sep;23(9):1340-4.
  • Yi-Ruu Lin et al. „Differential Inhibitory Effects of Honokiol and Magnolol on Excitatory Amino Acid-Evoked Cation Signals and NMDA-induced Seizures” Neuropharmacology. 2005 Sep;49(4):542-50.
  • Hwei-Hsien Chen et al. „Protective and Restorative Effects of Magnolol on Neurotoxicity in Mice With 6-hydroxydopamine-induced Hemiparkinsonism” Neurodegener Dis. 2011;8(5):364-74.
  • Anna Woodbury et al. „Neuro-Modulating Effects of Honokiol: A Review” Front Neurol. 2013; 4: 130.
  • C Agosta et al. „Randomized Controlled Study on Clinical Efficacy of Isoflavones Plus Lactobacillus Sporogenes, Associated or Not With a Natural Anxiolytic Agent in Menopause” Minerva Ginecol. 2011 Feb;63(1):11-7.