Jest wiele danych dotyczących potencjalnych mechanizmów rozwoju depresji, mamy wśród nich też hipotezę przewlekłego stresu. Wiele wskazuje, że w zaburzeniach nastroju i zaburzeniach funkcji poznawczych często obecne są odchylenia od normy w funkcjonowaniu osi HPA (podwzgórze-przysadka-nadnercza) i receptorów GR (glukortykoidowych), a badacze intensywnie testują wpływ leków działających na ten układ, by opracować nowe metody leczenia zaburzeń depresyjnych.

Działanie receptorów kortyzolu a depresja

Co nieco widać w badaniach z użyciem antagonistów receptora glukokortykoidów (do niego przyłącza się kortyzol), które poprawiają stan pacjentów z zaburzeniami nastroju i psychotycznymi. Jednym z takich leków jest mifepriston, który jest antagonistą GR, ale też receptorów progesteronu, przez co używany jest również do wczesnej aborcji. Notowane efekty są szybkie (kilka dni), a obejmują poprawę parametrów wskazujących na depresję, hamowanie psychoz, poprawę funkcji kognitywnych i neuroprotekcję. W umiarkowanych dawkach skutki uboczne także są umiarkowane, a najczęściej obejmują wysypkę i ospałość.

Źrodło: Peter Gallagher and Allan H Young “Mifepristone (RU-486) treatment for depression and psychosis: a review of the therapeutic implications” Neuropsychiatr Dis Treat. 2006 Mar; 2(1): 33–42.

Kolejnym przedmiotem badań na tym polu są antagoniści receptora CRF1, wpływający na mechanizm sprzężenia zwrotnego w regulacji syntezy kortyzolu. Wskazano ich korzystny wpływ na depresję, zaburzenia lękowe i IBS. Naukowcy wskazują też na redukcję symptomów zespołu odstawiennego w przypadku większości popularnych używek oraz ogólne wsparcie w walce z uzależnieniami.

Źródło: Eric P. Zorrilla and George F. Koob “Progress in corticotropin-releasing factor-1 antagonist development” Drug Discov Today. 2010 May; 15(9-10): 371–383.

Być może za kilka lat dojdzie do selekcji leków wpływających na działanie kortyzolu o najkorzystniejszym profilu działania i najmniejszej ilości potencjalnych skutków ubocznych, a w aptekach pojawi się nowa opcja do wykorzystania przez psychiatrów?