Przysadka (ang. pituitary) to niewielki gruczoł dokrewny (masa poniżej 1 grama, wielkość ziarna grochu), zlokalizowany w dolnej części czaszki, w tzw. siodle tureckim. Działa w ścisłej współpracy z podwzgórzem, razem uczestniczą w wielu pętlach sprzężenia zwrotnego, regulując m.in. produkcję hormonów płciowych, pracę tarczycy i syntezę kortyzolu. Dzieli się na 3 części: przednią, środkową i tylną, przy czym każda z tych części produkuje własny pakiet hormonów.

Przednia część wydziela największą ilość hormonów:

  • TSH (tyreotropina) – stymuluje pracę tarczycy,
  • LH (luteotropina) i FSH (folikulotropina) – regulują produkcję hormonów płciowych i funkcje rozrodcze,
  • ACTH (kortykotropina) – stymuluje nadnercza,
  • GH (hormon wzrostu) – odpowiada głównie z wzrost tkanek,
  • prolaktyna – głównie stymuluje laktację (ale nie tylko),
  • i trochę endorfin.

Środkowa część jest już dużo mniej aktywna, a produkowane przez nią hormony to:

  • MSH (melanotropina) – inicjuje produkcję melaniny,
  • POMC (proopiomelanokortyna) – ten nie jest hormonem, a peptydowym prekursorem do innych hormonów.

Tylna część co prawda sama nic nie produkuje, ale magazynuje i uwalnia dwa hormony peptydowe:

  • wazopresyna – hormon antydiuretyczny, powoduje zatrzymywanie wody w organizmie,
  • oksytocyna – hormon kluczowy podczas akcji porodowej, a poza nią uczestniczy w odczuwaniu miłości i przywiązania.

Przysadkę może dotykać niedoczynność lub nadczynność, a oba stany drastycznie wpływają na zdrowie ogólne, ze względu na ilość organów z którymi się komunikuje. Jej kondycję sprawdza się badając stężenia wybranych jej hormonów we krwi oraz wykonując diagnostykę obrazową mózgu.