Przysadka (ang. pituitary) to niewielki gruczoł dokrewny (masa poniżej 1 grama, wielkość ziarna grochu), zlokalizowany w dolnej części czaszki, w tzw. siodle tureckim. Działa w ścisłej współpracy z podwzgórzem, razem uczestniczą w wielu pętlach sprzężenia zwrotnego, regulując m.in. produkcję hormonów płciowych, pracę tarczycy i syntezę kortyzolu. Dzieli się na 3 części: przednią, środkową i tylną, przy czym każda z tych części produkuje własny pakiet hormonów.
Przednia część wydziela największą ilość hormonów:
- TSH (tyreotropina) – stymuluje pracę tarczycy,
- LH (luteotropina) i FSH (folikulotropina) – regulują produkcję hormonów płciowych i funkcje rozrodcze,
- ACTH (kortykotropina) – stymuluje nadnercza,
- GH (hormon wzrostu) – odpowiada głównie z wzrost tkanek,
- prolaktyna – głównie stymuluje laktację (ale nie tylko),
- i trochę endorfin.
Środkowa część jest już dużo mniej aktywna, a produkowane przez nią hormony to:
- MSH (melanotropina) – inicjuje produkcję melaniny,
- POMC (proopiomelanokortyna) – ten nie jest hormonem, a peptydowym prekursorem do innych hormonów.
Tylna część co prawda sama nic nie produkuje, ale magazynuje i uwalnia dwa hormony peptydowe:
- wazopresyna – hormon antydiuretyczny, powoduje zatrzymywanie wody w organizmie,
- oksytocyna – hormon kluczowy podczas akcji porodowej, a poza nią uczestniczy w odczuwaniu miłości i przywiązania.
Przysadkę może dotykać niedoczynność lub nadczynność, a oba stany drastycznie wpływają na zdrowie ogólne, ze względu na ilość organów z którymi się komunikuje. Jej kondycję sprawdza się badając stężenia wybranych jej hormonów we krwi oraz wykonując diagnostykę obrazową mózgu.
Wojciech Nowosada
Powiązane artykuły
Szukaj
Kategorie
Poznaj adaptogeny!
Produkty
- Planer tygodniowy [notes A6] 19,00 zł z VAT
- Długopis aluminiowy 12,00 zł z VAT