Ta praktyka o orientalnym brzmieniu polega na czerpaniu terapeutycznych korzyści z regularnego obcowania z naturą, otoczeniem lasu. Ojczyzną Shinrin-yoku jest Japonia, a „leśna kąpiel” to dosłowne tłumaczenie tego terminu.
Czym jest Shinrin-yoku?
Shinrin-yoku (leśne kąpiele) to praktyka lecznicza z Japonii, w której ludzie „zanurzają się w naturze”, jednocześnie uważnie zwracając uwagę na swoje zmysły. Ma na celu integrację i harmonizację człowieka z lasem. Programy shinrin-yoku obejmują jogę oddechu, medytację, spacery i inne zajęcia rekreacyjne (np. gotowanie), które często mają na celu wywołanie efektów relaksacyjnych. Termin „shinrin-yoku” („森林浴”) przyjął się w 1982 roku, ponieważ „yoku (kąpiel)” sugeruje holistyczną naturę naszego zdrowia. Kąpiele leśne zaczęto następnie wprowadzać do japońskich praktyk klinicznych.
Praktyka Shinrin-yoku jest i skuteczna, i bardzo przyjemna, dlatego już wiele lat temu rozprzestrzeniła się poza granice Japonii i aktualnie jest kultywowana w przeróżnych zakątkach świata. Co ciekawe, początkowo kultura kąpieli leśnych w Japonii pojawiła się typowo intuicyjnie, przy okazji promowania kampanii na rzecz ochrony lasów, a konkretne badania ukazujące korzyści zdrowotne ruszyły dopiero później. Uznaje się ją za formę naturoterapii.
Jakie są korzyści z kąpieli leśnych?
Uniwersalną prawdą jest, że obcowanie z naturą sprzyja zdrowiu psychicznemu, a nawet fizycznemu. Las jest bardzo bogatym, zróżnicowanym środowiskiem, którego eksplorowanie może pochłonąć na tyle, że zapomnimy o wszelkich troskach, które nas na co dzień dręczą. Nie ma jednak potrzeby opierać się jedynie na domysłach i ustnych przekazach, ponieważ badań nad efektami leśnych kąpieli jest zaskakująco dużo. Poniżej przedstawię kilka wniosków z meta-analiz przeprowadzonych w ostatnich latach.
Zaczynając od skrótu, główne skutki zdrowotne kąpieli leśnych obejmują:
- wsparcie układu odpornościowego — wzrost liczby komórek NK i profilaktyka nowotworów
- wsparcie układu krwionośnego, szczególnie w kontekście nadciśnienia i choroby wieńcowej
- wsparcie układu oddechowego — alergie i choroby układu oddechowego
- zmniejszenie ryzyka depresji, lęków, nadmiernego stresu i ogólnie zaburzeń nastroju
- relaksację psychiczną, zmniejszając nadaktywność i zaburzenia koncentracji
- wywołanie uczucia hołdu, podziwu i zachwytu naturą.
Badania pokazują, że nawet krótkotrwała ekspozycja na bodźce z natury daje korzyści. Eksperyment, w którym brali udział japońscy studenci, pokazał, że 15-minutowa przechadzka po miejskim parku w sezonie jesiennym dawała im redukcję stresu i spowolnienie rytmu serca. Co więcej, nawet obserwacja roślin w mieszkaniu pokazuje pewne rezultaty w postaci wzrostu oksyhemoglobiny w korze przedczołowej, a jest to jedynie namiastka bodźców, jakie doświadczamy podczas leśnej kąpieli.
Kobiety mieszkające na obszarach bogatych w zieleń miały o 12% niższą śmiertelność niż te mieszkające na obszarach ubogich w roślinność. Spędzanie czasu na łonie natury wiąże się z niższymi wskaźnikami depresji i nadciśnienia krwi, a częste obcowanie z naturą pozytywnie wpływało na życie społeczne. Trzydniowy program Shinrin-yoku zwiększył liczbę i aktywność komórek NK w porównaniu z 3 dniami spacerów po mieście. Podobnie 90-minutowy spacer na łonie natury zmniejszył poziom ruminacji (negatywne, powtarzające się myśli, powiązanie z problemami ze zdrowiem psychicznym).
Ludzie żyjący blisko natury w otoczeniu zieleni zasadniczo mają więcej witalności, cieszą się lepszym zdrowiem i czują więcej sensu w ich życiu. Największe korzyści z praktyki Shinrin-yoku będą miały natomiast osoby na co dzień żyjące w wielkomiejskim otoczeniu.
Środowisko leśne jest bardzo zróżnicowane i bogate, możemy go intensywnie doświadczać wszystkimi pięcioma zmysłami. Dzięki temu każda wizyta w lesie może obfitować w całkowicie inne doświadczenia, w zależności od tego, na co w danym momencie mamy ochotę – podziwianie majestatu wysokich drzew, słuchanie szumu liści, wypatrywanie ptaków, poszukiwanie ciekawych okazów grzybów itp.
Mówiąc o Shinrin-yoku i innych formach naturoterapii, często przytacza się słowa Paracelsusa:
Sztuka uzdrawiania pochodzi z natury, a nie od lekarza
Podsumowanie
Shinrin-yoku jest bez wątpienia wartościowym narzędziem profilaktycznym dla zdrowia ogólnego. Szczególnie sprzyja pielęgnacji dobrostanu psychicznego, oczyszczaniu umysłu i poczuciu integracji z naturą i otaczającym nas światem. Wpływ na zdrowie fizyczne (odporność i układ krążenia) można uznać za bardzo wartościowy, dodatkowy benefit. Ludzie jako gatunek w ciągu 7 milionów lat aż 99,99% czasu żyli pośród natury. Historia w dużym stopniu definiuje nasze potrzeby, warto to uszanować 🙂
Źródła:
- Kotera, Y., Richardson, M. & Sheffield, D. Effects of Shinrin-Yoku (Forest Bathing) and Nature Therapy on Mental Health: a Systematic Review and Meta-analysis. Int J Ment Health Addiction (2020). https://doi.org/10.1007/s11469-020-00363-4
- Hansen MM, Jones R, Tocchini K. Shinrin-Yoku (Forest Bathing) and Nature Therapy: A State-of-the-Art Review. Int J Environ Res Public Health. 2017;14(8):851. Published 2017 Jul 28. doi:10.3390/ijerph14080851
