Traganek błoniasty (Astragalus membranaceus) jest rośliną znaną z ludowej medycyny chińskiej i koreańskiej. Naturalnie występuje na terenie północnych Chin, Mongolii, Korei i Syberii. Jest to jedno z tych ziół, które można z powodzeniem stosować w wielu różnych przypadłościach. Działa na stany zapalne, ochrania serce, zmniejsza ryzyko nowotworzenia, wspomaga funkcje metaboliczne. Najbardziej intrygujący jest jednak potencjalny wpływ na spowalnianie starzenia się organizmu.

Najbardziej cenionym składnikiem aktywnym w tej roślinie jest astragalozyd IV. Astragalozydów jest więcej (oznaczone cyframi I-X), jednak tylko ten IV okazał się tak znaczący, że zaczęto go izolować i nawet oznaczono patentową nazwą TA-65. Ma w sobie sporo polisacharydów, flawonoidów, saponin i innych substancji w mniejszych ilościach.

Inne nazwy: Astragalus Radix, Astragalus membranaceus, Huang-Qi, Hwanggi, membranous milk-vetch root, ogi.

Jak działa Traganek błoniasty?

Korzeń tej rośliny w medycynie folkloru stosowano w wielu przypadkach, zarówno leczniczo, jak i wzmacniająco u osób zdrowych. W TCM uznawany był za tonik QI, podobnie jak żeń-szeń prawdziwy. Oznacza to mniej więcej tyle, ile w obecnym rozumieniu znaczy „adaptogen”.

cięty korzeń astragalus membranaceus
Cięty korzeń Astragalus membranaceus

Działanie adaptogenne

Traganek znany jest jako adaptogen, co wynika nie tylko z ludowych przekazów, ale też zostało zanotowane w badaniach. Przeprowadzone były one co prawda na szczurach, ale nie ma powodu, by ich wyniki zignorować. Otóż szczurki poddawano bodźcom stresowym z jednoczesną doustną suplementacją wyciągiem z Astragalusa przez 14 dni, by sprawdzić, jak taki zabieg wpłynie na zmiany w parametrach biochemicznych i behawioralnych, które normalnie zmieniają się pod wpływem stresu. Wyniki pokazały, że suplementacja zapobiegała rozwojowi zaburzeń nauki i pamięci oraz orientacji przestrzennej w wyniku doświadczania chronicznego stresu. Ograniczała też poziom lęków wywołanych stresem.

Stany zapalne i wolne rodniki

Jak większość tego typu ziół, Traganek błoniasty również działa przeciwutleniająco. Badania pokazywały zmniejszenie ilości wolnych rodników tlenowych i malondialdehydu, a zwiększenie Nrf-2, SOD, katalazy i peroksydazy glutationowej. Polisacharydy z Astragalusa hamują peroksydację lipidów i chelatują jony żelaza.

Immunologia

Dla immunomodulacji bardzo duże znaczenie mają saponiny zawarte w Traganku błoniastym. One nie tylko regulują aktywność komórek odpornościowych, ale także regulują ekspresję cząsteczek adhezyjnych na powierzchni komórek śródbłonka.

Poprzez wpływ na immunologię, saponiny i polisacharydy hamują rozwój niektórych typów nowotworów, hamując ich proliferację i nasilając apoptozę.

Ochrona mózgu

W badaniach na myszach zauważono poprawę pamięci u osobników dotkniętych zaburzeniami kognicji wywołanymi beta-amyloidem. Astragalus przeciwdziałał też degeneracji aksonów i synaps w korze mózgowej i hipokampie. W kilku badaniach przedklinicznych zauważono działanie zabezpieczające przed toksycznością beta-amyloidów i innymi neurotoksynami. W działaniu neuroprotekcyjnym bardzo dużą rolę odgrywają właściwości przeciwutleniające Astragalusa.

Coś dla serca

Flawonoidy z Traganka bardzo dobrze wpływają na profil lipidowy, zmniejszając ilość cholesterolu całkowitego i poprawiając stosunek LDL do HDL. Według badaczy, saponiny z Traganka działają przeciwmiażdżycowo i promują angiogenezę. Z badań przedklinicznych wiemy, że nasilają ekspresję VEGF, VEGFR-1, VEGFR-2, Ang-1 i Tie-2.

Co z wpływem na długowieczność?

Wcześniej wymienione działania wspólnie mogą przyczyniać się do poprawy zdrowia ogólnego i zmniejszenia ryzyka przedwczesnego zgonu. Z działań bardziej specyficznych, badania pokazują możliwość wzmacniania aktywności telomeraz przez Astragalus. Telomeraza jest enzymem, który może odwracać proces skracania telomerów. Temat telomerów i telomeraz jest kluczowy w anti-agingu, koniecznie zapoznaj się z nim bliżej.

Doniesienia o potencjalnym wpływie na długowieczność pochodzą m.in. z kilku eksperymentów, które badacze przeprowadzali na drobnych organizmach, które zazwyczaj wykorzystywane są w tym celu. Wydłużenie życia zauważono np. u nicieni eksponowanych na astragalusowe polisacharydy. Polisacharydy powodowały wyraźny wzrost miR-124, który z kolei reguluje ATF6, a właśnie temu czynnikowi przypisuje się anti-agingowe działania zauważone w danym eksperymencie. Spowolnienie starzenia zauważono również u myszy i szczurów poddawanych działaniu toksyn/leków, które indukują szybsze starzenie. Za główny mechanizm przeciwstarzeniowy wskazywano odbudowywanie aktywności MnSOD i współczynnika GSH do GSSG, a także nasilenie proliferacji splenocytów przez astragalozydy. Astragalozyd IV może też zabezpieczać przed fotostarzeniem, chroniąc komórki skóry przed działaniem promieni UV-A.

Suplementacja i dawkowanie Traganka błoniastego

W przypadku kapsułkowanych ekstraktów Astragalusa zazwyczaj stosuje się 1-2 kapsułki dziennie. Na rynku spotkac można ekstrakty standaryzowane na polisacharydy lub na astragalozyd IV.

Skutki uboczne i interakcje

Astragalus jest zasadniczo bezpieczny i nie ma typowych dla siebie skutków ubocznych. Gdy osoba wrażliwa na działanie przeholuje z dawkami, może doświadczyć bólu głowy i problemów ze snem.

Mechanizmy Traganka wzmacniające odporność kłócą się niestety z lekami immunosupresyjnymi, dlatego nie należy stosować ich razem. Z tego samego względu należy zachować ostrożność ze stosowaniem w chorobach autoimmunologicznych.

Bardzo fajną synergię tworzy z Angelicae Sinensis. Taka mieszanka ma nawet swoją własną nazwę – Dang-gui buxue tang. Angelicae wyraźnie wspomaga biodostępność flawonoidów zawartych w Astragalusie.

Podsumowanie

Mam wrażenie, że w Polsce Traganek nie bije rekordów popularności, jednak w skali światowej jest to jedno z najpopularniejszych ziół o działaniu prozdrowotnym. Ziółko to ma wiele świetnych właściwości i bez wątpienia może sprawić, że będziemy czuć się zdrowsi. Ale czy wydłuży nam życie? No cóż, na ten moment dostępne informacje nie pozwalają tego stwierdzić na pewno. Istnieją ciekawe przesłanki z badań przedklinicznych, jednak to za mało na gorący optymizm.

Źródła:

  • Hyun-Jung Park et al. „The Effects of Astragalus Membranaceus on Repeated Restraint Stress-induced Biochemical and Behavioral Responses” Korean J Physiol Pharmacol. 2009 Aug; 13(4): 315–319.
  • Liu P, Zhao H, Luo Y. Anti-Aging Implications of Astragalus Membranaceus (Huangqi): A Well-Known Chinese Tonic. Aging Dis. 2017;8(6):868-886. Published 2017 Dec 1. doi:10.14336/AD.2017.0816
  • Zheng Y, Ren W, Zhang L, Zhang Y, Liu D, Liu Y. A Review of the Pharmacological Action of Astragalus Polysaccharide. Front Pharmacol. 2020;11:349. Published 2020 Mar 24. doi:10.3389/fphar.2020.00349