Acetylocholina
Acetylocholina (ACh) to ester kwasu octowego i choliny, powstaje z acetylokoenzymu A i choliny w neuronach cholinergicznych, z udziałem acetylotransferazy cholinowej. Jej układ składa się z dwóch rodzin receptorów – muskarynowych i nikotynowych. Główne funkcje acetylocholiny to kontrola skurczu mięśniowego, wpływ na koncentrację, pamięć i…
Acetylocholinoesteraza
Acetylocholinoesteraza (AChE) to enzym rozkładający neuroprzekaźnik – acetylocholinę. Znana jest też pod nazwami cholinesteraza, hydrolaza acetylocholinowa oraz esteraza acetylocholinowa. W układzie nerwowym występuje w synapsach cholinergicznych. Produkowana jest m.in. przez wątrobę, a w diagnostyce jest używana jako marker wydolności wątroby w zakresie produkcji białek. Jest…
Adenozyna
Adenozyna to nukleozyd purynowy, uczestniczący w transporcie energii, jako składnik ATP (adenozynotrifosforanu) oraz w przekazywaniu informacji genetycznej, budując RNA (kwas rybonukleinowy). Jest pośrednim antagonistą wapnia. Pełni też funkcję neuroprzekaźnika hamującego. W centralnym układzie nerwowym posiada własne receptory – A1, A2a, A2B i A3, które znajdują…
Adenozynotrifosforan
ATP to cząsteczka wysokoenergetyczna dostarczająca energii to wszelkich przemian wewnątrz komórki. W świecie nauki ATP odkryto w 1929 roku. Produkowana jest wewnątrz organelli – mitochondrium. Chemicznie jest to nukleotyd adeninowy, zbudowany z adeniny, rybozy i trzech reszt fosforanowych. Związek wysokoenergetyczny dzięki dwóm bezwodnikowym wiązaniom fosforanowym….
Adrenalina
Adrenalina (epinefryna) to hormon z grupy katecholamin, kojarzony z ekstremalnymi przeżyciami. Należy do neuroprzekaźników współczulnego układu nerwowego. Odpowiada za aktywowanie “systemu walki lub ucieczki”, powoduje też uczucie strachu. Jej rolą jest inicjowanie szybkiej reakcji stresowej. Gdy wzrasta, z większą siła aktywuje receptory układu adrenergicznego typu…
Adrenokortykotropina
ACTH to hormon o budowie peptydowej złożony z 39 aminokwasów, wydzielany przez przysadkę mózgową. Jest składową osi sygnalizacyjnej podwzgórze-przysadka-nadnercza. Jej produkcja stymulowana jest przez kortykoliberynę, wytwarzaną w podwzgórzu. Następnie podczas swojego krótkiego życia (10-minutowy okres półtrwania) wędruje do tkanki kory nadnerczy, by tam pobudzać komórki…
Agmatyna
Agmatynaeuroaktywna pochodna argininy. Na syntazę tlenku azotu (NOS) wpływa dwojako, w zależności od podtypu enzymu. Stymuluje syntazę endotelialną (eNOS) oraz indukowalną (iNOS), a hamuje za to neuronalną (nNOS). Tlenek azotu w nadmiarze jest neurotoksyną, a hamując jego produkcję w tkance nerwowej, agmatyna może działać przeciwzapalnie…
Anandamid
Anandamid, znany też jako arachidonyloetanoloamid, to endogenny agonista receptorów kannabinoidowych. Występuje w neuronach, śledzionie, sercu i płynie mózgowo-rdzeniowym. Moduluje uwalnianie neuromediatorów, co wpływa na procesy i stany fizjologiczne, takie jak: łaknienie, emocje, sen, uczenie się, pamięć, metabolizm, nastrój czy ból. Produkowany jest w organizmie w…
Asparaginian
Asparaginian to anion karboksylowy kwasu asparaginowego. Należy do aminokwasów endogennych, jest samodzielnie produkowany przez organizm z glukozy i kilku innych prekursorów. Pełni rolę neuroprzekaźnika pobudzającego układ nerwowy, silnie aktywując receptory NMDA układu glutaminianu, ale będąc obojętny względem receptorów AMPA tego samego układu. Tworzony jest w…
Bądź na bieżąco