Acetylocholina
Acetylocholina (ACh) to ester kwasu octowego i choliny, powstaje z acetylokoenzymu A i choliny w neuronach cholinergicznych, z udziałem acetylotransferazy cholinowej. Jej układ składa się z dwóch rodzin receptorów – muskarynowych i nikotynowych. Główne funkcje acetylocholiny to kontrola skurczu mięśniowego, wpływ na koncentrację, pamięć i…
Acetylocholinoesteraza
Acetylocholinoesteraza (AChE) to enzym rozkładający neuroprzekaźnik – acetylocholinę. Znana jest też pod nazwami cholinesteraza, hydrolaza acetylocholinowa oraz esteraza acetylocholinowa. W układzie nerwowym występuje w synapsach cholinergicznych. Produkowana jest m.in. przez wątrobę, a w diagnostyce jest używana jako marker wydolności wątroby w zakresie produkcji białek. Jest…
Adenozyna
Adenozyna to nukleozyd purynowy, uczestniczący w transporcie energii, jako składnik ATP (adenozynotrifosforanu) oraz w przekazywaniu informacji genetycznej, budując RNA (kwas rybonukleinowy). Jest pośrednim antagonistą wapnia. Pełni też funkcję neuroprzekaźnika hamującego. W centralnym układzie nerwowym posiada własne receptory – A1, A2a, A2B i A3, które znajdują…
Adenozynotrifosforan
ATP to cząsteczka wysokoenergetyczna dostarczająca energii to wszelkich przemian wewnątrz komórki. W świecie nauki ATP odkryto w 1929 roku. Produkowana jest wewnątrz organelli – mitochondrium. Chemicznie jest to nukleotyd adeninowy, zbudowany z adeniny, rybozy i trzech reszt fosforanowych. Związek wysokoenergetyczny dzięki dwóm bezwodnikowym wiązaniom fosforanowym….
Adrenalina
Adrenalina (epinefryna) to hormon z grupy katecholamin, kojarzony z ekstremalnymi przeżyciami. Należy do neuroprzekaźników współczulnego układu nerwowego. Odpowiada za aktywowanie “systemu walki lub ucieczki”, powoduje też uczucie strachu. Jej rolą jest inicjowanie szybkiej reakcji stresowej. Gdy wzrasta, z większą siła aktywuje receptory układu adrenergicznego typu…
Adrenochrom
Adrenochrom to produkt oksydacji adrenaliny, który wbrew pozorom nie ma nic wspólnego z chromem. Substancja ta może być traktowana jako pigment, hemostatyk lub… psychodelik! Tak, adrenochrom można uznać za narkotyk, jest substancją psychoaktywną. Powoduje doznania podobne do innych popularnych psychodelików (meskaliny, psylocybiny, LSD), włączając w…
Adrenokortykotropina
ACTH to hormon o budowie peptydowej złożony z 39 aminokwasów, wydzielany przez przysadkę mózgową. Jest składową osi sygnalizacyjnej podwzgórze-przysadka-nadnercza. Jej produkcja stymulowana jest przez kortykoliberynę, wytwarzaną w podwzgórzu. Następnie podczas swojego krótkiego życia (10-minutowy okres półtrwania) wędruje do tkanki kory nadnerczy, by tam pobudzać komórki…
Agmatyna
Agmatynaeuroaktywna pochodna argininy. Na syntazę tlenku azotu (NOS) wpływa dwojako, w zależności od podtypu enzymu. Stymuluje syntazę endotelialną (eNOS) oraz indukowalną (iNOS), a hamuje za to neuronalną (nNOS). Tlenek azotu w nadmiarze jest neurotoksyną, a hamując jego produkcję w tkance nerwowej, agmatyna może działać przeciwzapalnie…
Ampakiny
Ampakiny to zbiorcze określenie substancji, których działania opiera się w głównej mierze o pozytywną allosteryczną modulację receptorów AMPA układu glutaminianu. Ta ciężkobrzmiąca modulacja oznacza, że owe substancje nasilają działanie innych substancji aktywujących ten typ receptorów (głównie glutaminianu). Receptory AMPA są receptorami jonotropowymi, a odpowiadają m.in….
Anandamid
Anandamid, znany też jako arachidonyloetanoloamid, to endogenny agonista receptorów kannabinoidowych. Występuje w neuronach, śledzionie, sercu i płynie mózgowo-rdzeniowym. Moduluje uwalnianie neuromediatorów, co wpływa na procesy i stany fizjologiczne, takie jak: łaknienie, emocje, sen, uczenie się, pamięć, metabolizm, nastrój czy ból. Produkowany jest w organizmie w…
Bądź na bieżąco