Gaslighting to forma manipulacji psychicznej, w której osoba próbuje sprawić, że inna osoba zaczyna wątpić w swoje własne postrzeganie rzeczywistości, pamięć, czy zdrowie psychiczne. Termin pochodzi od sztuki teatralnej (a później filmu) z 1938 roku zatytułowanej „Gas Light”, w której mąż próbuje przekonać swoją żonę, że staje się szalona, manipulując małymi elementami ich domowego środowiska i następnie zaprzeczając, że te zmiany mają miejsce.
Gaslighting może przyjmować wiele form, ale często obejmuje takie zachowania jak:
- Zaprzeczanie rzeczywistości: Osoba stosująca gaslighting może zaprzeczać, że coś się wydarzyło, nawet jeśli druga osoba ma dowody na to, że to zdarzenie miało miejsce.
- Tworzenie wątpliwości: Mogą podważać pamięć, percepcję lub zdolności mentalne innej osoby, sugerując, że „wszystko sobie wymyślają” lub że „są zbyt wrażliwi”.
- Zmiana narracji: Mogą tworzyć swoją własną wersję wydarzeń, która nie zgadza się z rzeczywistością, aby służyła ich celom.
- Izolacja od innych: Mogą próbować odizolować ofiarę od rodziny, przyjaciół lub innych źródeł wsparcia, które mogłyby pomóc ofierze zobaczyć manipulację.
Gaslighting to poważna forma nadużyć i może prowadzić do znaczącego szkodzenia zdrowia psychicznego, w tym do lęku, depresji, a nawet do zaburzeń stresu pourazowego. Jeśli ktoś podejrzewa, że jest ofiarą gaslightingu, ważne jest, aby szukał pomocy, na przykład u profesjonalisty ds. zdrowia psychicznego.
