Semax i inne środki peptydowe coraz odważniej wchodzą w świat medycyny. Część z nich jest znana od dawna, jednak w ostatnich latach widzimy pewien przełom, gdyż pojawiło się dużo większe zainteresowanie wśród użytkowników, a nie tylko badaczy laboratoryjnych. Dużo mówi się o różnych peptydach jako o środkach o dużym potencjale leczniczym, a z minimalną ilością skutków ubocznych. Prym wiedzie peptyd BPC-157, ale dużo mówi się również o GHK-Cu, peptydach z rodziny GHRP, czy też TB500. Z rosyjskich aptek znamy dwa peptydy o typowo neurologicznym profilu działania – Semax i Selank. Dzisiaj na tapet weźmiemy pierwszy z nich.

e-book - Nootropy. Z czym to się je?

Czym jest semax?

Semax jest to łańcuch peptydowy, który stanowi analog wycinka z bardziej złożonej struktury hormonu adrenokortykotropowego (ACTH(4-10)), zbudowany z sekwencji 7 aminokwasów: Met-Glu-His-Phe-Pro-Gly-Pro. W stosunku do ACTH(4-10) różni się trzema ostatnimi aminokwasami. Semax poprawia kognicję, ale bez typowego działania stymulującego, jest jednym z flagowych osiągnięć rosyjskiej medycyny, jeśli chodzi o środki nootropowe.

W oryginalnej postaci sprzedawany był w dwóch wariantach stężeń – Cemakc 1% i 0,1%, w buteleczkach z atomizerem do nosa lub z zakraplaczem. W Rosji ma oficjalnie status leku i jest wykorzystywany w lecznictwie, natomiast w USA nie został zatwierdzony przez FDA.

Zastosowania medyczne Semaxu:

  • leczenie powikłań udaru i uszkodzeń mózgu wywołanych niedotlenieniem
  • redukcja lekkich zaburzeń poznawczych i osłabienia pamięci
  • leczenie ADHD
  • wspomaganie leczenia depresji

Mechanizm działania Semaxu i efekty stosowania

Działanie neurotroficzne i nootropowe

Semax znany jest z działania neurotroficznego. Wynika to m.in. ze zdolności do szybkiego podnoszenia stężenia czynnika BDNF oraz wzrostu ekspresji mRNA dla receptorów trkB w hipokampie. Dla przypomnienia BDNF jest to czynnik inicjujący odbudowę neuronów i odgrywający kluczową rolę w neuroplastyczności, a jego niedobory widoczne są w depresji i zaburzeniach pamięci.

Nie tylko z opinii stosujących, ale i z badań na ludziach wiemy, że Semax efektywnie poprawia pamięć operacyjną oraz koncentrację. Wynika to również z poprawy krążenia mózgowego i hamowania stresu oksydacyjnego. Za sprawą tych właściwości, peptyd stanowi całkiem ciekawą alternatywę dla metylofenidatu i amfetamin w leczeniu ADHD.

Wpływ na samopoczucie

Stosowanie Semaxu może wpływać na zauważalną poprawę samopoczucia, a to za sprawą aktywacji układów dopaminy i serotoniny, za pośrednictwem wpływu na receptory melanokortynowe. Redukcja lęków też jest często notowana, choć może nie aż tak efektywnie, jak w przypadku innego peptydu, Selanku. W badaniach na szczurach podanie Semaxu przed podaniem amfetaminy drastycznie wzmacniało jej działanie, co sugeruje silny wpływ na nasilanie efektów dopaminergicznych stymulantów. Znacznie podnosiło się też stężenie metabolitów serotoniny (5-HIAA), co wskazuje również na jej wzrost w wyniku ekspozycji na Semax. W innym badaniu na gryzoniach zauważono, że Semax zwiększa odporność na szkodliwe działanie chronicznego stresu, głównie w aspekcie skutków psychologicznych, czyli samopoczucia i lęków. W tym badaniu Semax zapobiegał też zwiększaniu masy tkanki nadnerczy, co ma zwykle miejsce podczas chronicznej hiperaktywacji osi HPA. Bez wątpienia, działanie antystresowe jest dużym atutem tego peptydu.

Pozytywny wpływ na samopoczucie może wynikać też z wpływu na zahamowanie enzymów uczestniczących w rozkładaniu enkefalin, co jest cechą wspólną Semaxu i Selanku. Enkefaliny, podobnie jak beta-endorfiny należą do naszego endogennego układu opioidowego. Dzięki temu możliwe jest też pewne działanie przeciwbólowe.

Obecnie Semax często jest wykorzystywany przez ludzi zdrowych off-label, jako typowy lek nootropowy, dla poprawy koncentracji i pamięci, ale też dla dodatkowej redukcji lęków i poprawy samopoczucia.

Wpływ na układ odpornościowy i pokarmowy

W eksperymentach laboratoryjnych zauważono też wpływ na zmianę ekspresji genów, które modulują ilość i ruchliwość komórek odpornościowych oraz zwiększenie ekspresji genów kodujących chemokiny i immunoglobuliny. W warunkach niedokrwienia wzrastała też ekspresja genów promujących tworzenie i funkcjonowanie układu naczyniowego.

Co jest dość zaskakujące, Semax działa też regeneracyjnie na śluzówkę żołądka, nawet przyjmowany donosowo. Podawano go pacjentom w ramach uzupełnienia standardowej kuracji wrzodów układu pokarmowego. W grupie z Semaxem poprawę zanotowano u 89.5% pacjentów, w porównaniu do 30.8%. Wynik bardzo obiecujący.

Różne formy Semaxu

Przeglądając oferty sklepów z peptydami, poza tradycyjnym Semaxem natrafić można też na formy takie jak:

  • N-Acetyl Semax
  • N-Acetyl Semax Amidate

Ponoć obie formy są skuteczne w mniejszych dawkach niż klasyczny Semax, mają też lepiej przekraczać barierę krew-mózg. Nie znam niestety żadnego rzetelnego źródła, które by to potwierdzało. Widywałem też opinie, że powyższe formy w praktyce działają nieco dłużej i są wyraźniejsze w skutkach.

Poza formami chemicznymi warto wspomnieć też o formach sprzedaży – Semax jest dostępny w gotowych roztworach donosowych, umieszczonych w buteleczkach z atomizerem lub w fiolkach do wielokrotnych pobrań, w formie suchego proszku, który rozpuszcza się w wodzie do iniekcji lub bakteriostatycznej. Jak wspomnieliśmy we wcześniejszych akapitach, w oryginalnej formie dostępne były też roztwory w buteleczkach z zakraplaczem.

Przeczytaj też o innych peptydach:

Dawkowanie Semaxu i skutki uboczne

Jak się łatwo domyślić, przyswajalność doustna jest fatalna – wiązania peptydowe ulegają szybkiemu przerwaniu w żołądku. Z tego względu Semaks podawany jest z pomięciem układu pokarmowego. Najpopularniejsza i najwygodniejsza droga podania to aplikacja donosowa za pomocą atomizera. Rzadziej stosowane, ale również efektywne są iniekcje podskórne.

Standardowo Semax przyjmuje się 3 razy dziennie, a przeciętna porcja jednorazowa wynosi około 100-150 mcg.

Jak prawie ze wszystkim, warto zaczynać od minimalnych dawek, by określić swoją indywidualną tolerancję. Skutki uboczne są rzadkie, ale oczywiście się zdarzają. Wśród nich paradoksalnie mogą występować lęki, co jest chyba najczęściej raportowanym, niepożądanym skutkiem. Semax nie powoduje uzależniania, a wręcz przeciwnie, niekiedy jest stosowany off-label, by wspomóc odstawianie różnorakich używek.

struktura chemiczna semaxu

 

Gdzie kupić Semax?

W Polsce ciężko jest kupić Semax, który miałby bezdyskusyjnie pewną jakość. Jest kilka sklepów z szarej strefy, które sprzedają Semax w hermetycznych fiolkach lub w gotowych atomizerach, jednak nikt nie zagwarantuje własnym nazwiskiem nieskazitelnej jakości. Najpewniejszym źródłem wydaje się zakup bezpośrednio w aptekach za naszą wschodnią granicą, w Ukrainie lub Białorusi.

Źródła:

  • Shih-JenTsai et al. „Semax, an analogue of adrenocorticotropin (4–10), is a potential agent for the treatment of attention-deficit hyperactivity disorder and Rett syndrome” Medical Hypotheses Volume 68, Issue 5, 2007, Pages 1144-1146
  • Dolotov OV et al. „Semax, an analog of ACTH(4-10) with cognitive effects, regulates BDNF and trkB expression in the rat hippocampus.” Brain Res. 2006 Oct 30;1117(1):54-60. Epub 2006 Sep 22.
  • Asmarin IP et al. „[A nootropic adrenocorticotropin analog 4-10-semax (l5 years experience in its design and study)].” Zh Vyssh Nerv Deiat Im I P Pavlova. 1997 Mar-Apr;47(2):420-30.
  • Kirill O. Eremin et al. „Semax, An ACTH(4-10) Analogue with Nootropic Properties, Activates Dopaminergic and Serotoninergic Brain Systems in Rodents” Neurochem Res (2005) 30: 1493.
  • K. A. Yatsenko et al. „Heptapeptide Semax Attenuates the Effects of Chronic Unpredictable Stress in Rats” Dokl Biol Sci. 2013 Nov;453:353-7.
  • Kost NV et al. „[Semax and selank inhibit the enkephalin-degrading enzymes from human serum].” Bioorg Khim. 2001 May-Jun;27(3):180-3.
  • Ekaterina V Medvedeva et al. „The peptide semax affects the expression of genes related to the immune and vascular systems in rat brain focal ischemia: genome-wide transcriptional analysis” BMC Genomics. 2014; 15: 228.
  • Ivanikov IO et al. „Therapy of Peptic Ulcer with Semax Peptide” Bulletin of Experimental Biology and Medicine 134(1):73-4 August 2002