Gospodarka hormonalna człowieka jest złożoną siecią zależności. Gdy się coś posypie, to niekiedy bardzo ciężko jest dotrzeć do źródła problemu. A czasem takim problemem jest ogólny spadek produkcji steroidów, co jest jednym z objawów m.in. starzenia się organizmu. I tutaj kluczowym graczem okazuje się pregnenolon, czyli tzw. ojciec wszystkich steroidów.

Spis treści zwiń

Czym jest pregnenolon?

Pregnenolon to substancja steroidowa wytwarzana z cholesterolu. Stanowi on prekursor do budowy wszystkich innych steroidów. Gdyby rozrysować drzewo metabolizmu związków steroidowych, to pregnenolon byłby u jego nasady, rozpoczynając szlak metaboliczny dla każdego możliwego hormonu steroidowego.

Jego synteza zachodzi w mitochondriach, w obecności enzymu 20,22-desmolazy. Główne miejsca jego produkcji to gonady, nadnercza i mózg. Jego produkcja zwiększa się w wyniku sygnalizacji hormonów przysadkowych, jakich jak LH, FSH i ACTH. Jest to ważna zależność, ponieważ każdy z tych hormonów docelowo ma podnosić produkcję hormonów steroidowych, a więc najpierw warto zastymulować produkcję ich prekursora, by wystarczyło „cegiełek”.

Metabolity pregnenolonu

Jest ich mnóstwo, a w ich szeregach znajdują się i hormony płciowe, i neurosteroidy, i takie substancje jak kortyzol czy aldosteron. W aspekcie działania pregnenolonu i jego wpływu na układ nerwowy, szczególnie interesują nas neurosteroidy. Wśród nich wskazać można m.in.:

  • siarczan pregnenolonu
  • pregnanolon
  • allopregnanolon
  • dehydroepiandrosteron (DHEA)
  • siarczan dehydroepiandrosteronu (DHEA-S)
  • progesteron

Powyższa lista nie jest kompletna, ale obejmuje najważniejsze pozycje.

Przeczytaj też:

Pregnenolon a mózg

Na tym blogu kwestie mózgowe interesują nas najbardziej, dlatego rozbijemy je sobie na poszczególne podkategorie.

Wpływ na pamięć

Szczególnie u osób starszych, pregnenolon może być szalenie skutecznym środkiem na poprawę pamięci. Duży wpływ na to ma podnoszenie czynnika BDNF, który uwielbiamy za to, że trzyma nasz mózg w dobrej kondycji. Co nieco wpływa na pamięć też modulacja receptorów glutaminianu (głównie NMDA, ale też AMPA), a także wpływ na neurony cholinergiczne.

Wpływ na samopoczucie

Ten objawia się w dużej mierze modulacją pracy układów GABA i glutaminianu oraz relacji między nimi. Tutaj ważne jest to, że nie tylko pregnenolon wpływa na te układy, ale i wiele z jego metabolitów również będących neurosteroidami. Mają one różny wpływ, niekiedy działają przeciwstawnie, więc ostateczny efekt może też zależeć od Twoich indywidualnych uwarunkowań i aktywności enzymów metabolizujących neurosteroidy. W większości przypadków efekt jest uspokajający, z wyciszeniem stresu i lęków oraz ogólną stabilizacją nastroju i emocji.

Po kilku etapach metabolizmu pregnenolon podnosi też hormony płciowe, w tym testosteron, DHT i estradiol, które mają spory wpływ również na inne układy neuroprzekaźników. m.in. dopaminy, co również nie jest bez znaczenia, gdy chodzi o wpływ na komfort psychiczny.

Wisienką na torcie jest stymulacja receptorów sigma-1, które zaliczane są jako część układu opioidowego. Ich aktywacja wpływa na poczucie szczęścia i dobrostanu. Receptory te są aktywowane też przez znane używki jak m.in. kokaina. Ostudzę jednak Twój zapał, ponieważ pregnenolon aktywuje je dużo słabiej i jest to jedna z jego pobocznych funkcji, a bardziej wyraźne działanie dają mechanizmy wymienione wyżej.

Badania pokazują, że jeden z metabolitów pregnenolonu – allopregnanolon, dobrze sobie radzi z kontrolą pracy ciała migdałowatego. Ten obszar mózgu odpowiada za przetwarzanie emocji, a jego nadmierna aktywność objawia się złością i agresją. Jego złagodzenie natomiast wycisza i łagodzi reakcje emocjonalne.

Wpływ na uzależnienia

Pregnenolon może zmniejszać psychoaktywne działanie marihuany. Powodem tego jest inhibicja receptorów CB1, które należą do układu kannabinoidowego, a są intensywnie aktywowane przez THC. Badania na szczurkach pokazują też, że stosowanie pregnenolonu zmniejsza parcie na spożywanie alkoholu. Tak więc w przypadku nadużywania obu tych używek, zastosowanie pregnenolonu może potencjalnie pomagać w ich odstawieniu.

Wpływ na sen

Dzięki suplementacji pregnenolonu można się zazwyczaj spodziewać poprawy szybkości zasypiania i jakości snu. Jest to zasługa zarówno jego, jak i jego neurosteroidowych metabolitów. Najsilniejszy wydaje się allopregnanolon, który skraca czas potrzebny do zaśnięcia i wspomaga wolnofalową fazę snu.

Działania te wynikają głównie z już wspomnianej modulacji GABA i glutaminianu oraz ogólnego wpływ na funkcje psychologiczne – spokojniejszy i bardziej zrelaksowany człowiek zawsze śpi lepiej.

Pregnenolon vs DHEA

Oba steroidy mają pewne części wspólne, jednak są też pomiędzy nimi różnice. Te różnice właśnie sprawiają, że w różnych sytuacjach, powinniśmy dokonać różnych wyborów. Po pierwsze, DHEA ma węższe spektrum metabolitów, więc i działanie jest bardziej specjalistyczne. Przyjmując DHEA wiemy, że wśród wytworzonych z niego substancji większy udział będą miały hormony płciowe, natomiast pregnenolon tworzy też dodatkowo kilka neurosteroidów oraz hormony nadnerczy – kortyzol i aldosteron. Wzmianka o kortyzolu jest znacząca, gdyż pregnenolon jest prekursorem kortyzolu i jest szansa, że go podniesie, natomiast DHEA nie tylko nie tworzy kortyzolu, ale i wykazuje względem niego pewien antagonizm.

Source Naturals Pregnenolone 25 mg 60 tabletek

Kiedy stosuje się pregnenolon?

Często wybierany jest przez seniorów, którym prawa natury odebrały już nieco naturalnych zasobów steroidów. U osób starszych bez wątpienia można się spodziewać dużo lepszych rezultatów niż u względnie zdrowych młodych. Może być wykorzystywany jako element kuracji ukierunkowanych na anti-aging. Bywa wykorzystywany także w różnych stanach obniżających produkcję hormonów płciowych, jak np. długotrwały deficyt kaloryczny, powstały na skutek agresywnego odchudzania. Pregnenolon może wtedy potencjalnie wspomóc funkcjonowanie organizmu na czas, w którym będzie wracał do homeostazy i optymalnej produkcji hormonów. Co nieco wskazuje też na potencjalną skuteczność w niektórych jednostkach chorobowych i zaburzeniach, takich jak schizofrenia (najsilniejsze przesłanki), choroba dwubiegunowa, czy zaburzenia ze spektrum autyzmu.

Dawkowanie

W komercyjnie dostępnych suplementach dostępne są stężenia od 5 do 100 mg na kapsułkę/tabletkę. Jest to spory rozstrzał. Choć stężenia typu 50-100 mg cieszą się największym zainteresowaniem, to dobrą praktyką jest jednak rozpoczęcie od najmniejszej możliwej dawki (często 10 mg) i stopniowe jej zwiększanie, gdyby była taka potrzeba.

Bezpieczeństwo stosowania

Stosowany w odpowiednio dobranej dawce i wybrany wtedy, gdy są odpowiednie wskazania, uznawany jest za bezpieczny. Trzeba jednak mieć na uwadze, że można też z nim przesadzić i podnieść hormony steroidowe aż nadto, więc bez wątpienia w tym przypadku więcej nie znaczy lepiej. Są też możliwe skutki uboczne wynikające z indywidualnych predyspozycji. Sporadycznie pregnenolon przynosi efekty odwrotne od oczekiwanych, pogarszając samopoczucie i nasilając stany lękowe, powodując bóle głowy lub nadmierną senność.

Podsumowanie

Efekty stosowania pregnenolonu mają bardzo szeroki i niespecyficzny zakres. Bywa bardzo pomocny, ale też nie zawsze da się tak precyzyjnie przewidzieć jego działanie, jak w przypadku bardziej specjalistycznych substancji. Tak czy inaczej, warto pamiętać, że jest taka opcja do dyspozycji, ponieważ w niektórych przypadkach wydaje się bardzo naturalną metodą na poprawę zdrowia. Ważne tylko, by zachować dobre praktyki, polegające na stopniowym podnoszeniu dawki i obserwowaniu zmian.

Źródła:

  • Monique Vallée „Neurosteroids and potential therapeutics: Focus on pregnenolone” The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology, Volume 160, June 2016, Pages 78-87
  • Maurice T et al. The interaction between neuroactive steroids and the sigma1 receptor function: behavioral consequences and therapeutic opportunities.” Brain Res Brain Res Rev. 2001 Nov;37(1-3):116-32.
  • Michael S. Ritsner MD, PhD et al. Pregnenolone treatment reduces severity of negative symptoms in recent-onset schizophrenia: An 8-week, double-blind, randomized add-on two-center trial. 2014
  • Monique Vallée et al. „Pregnenolone Can Protect the Brain from Cannabis Intoxication.” Science. 2014 Jan 3; 343(6166): 94–98.
  • Rezvani AH, Levin ED. „Assessment of pregnenolone effects on alcohol intake and preference in male alcohol preferring (P) rats. „Eur J Pharmacol. 2014 Oct 5;740:53-7.
  • Terán-Pérez G et al. „Steroid hormones and sleep regulation.” Mini Rev Med Chem. 2012 Oct;12(11):1040-8.