Spośród wszystkich roślin dających olejki eteryczne, Paczula jest jednym z najbardziej znaczących dla przemysłu. Olejek eteryczny z paczuli wykorzystywany jest w ogromnej ilości perfum. Poza ciekawym zapachem ta aromatyczna roślina ma bogatą historię wykorzystania w praktykach leczniczych. Obecnie korzystamy głównie z pozyskanych z niej olejków eterycznych, jednak wcześniej stosowano również ekstrakty innego rodzaju.
Paczula (Pogostemon cablin) pochodzi z Filipin i rośnie dziko w wielu krajach Azji Południowej, a obecnie jest uprawiana na skalę komercyjną w Indiach, Indonezji, Malezji, Chinach, Singapurze, Afryce Zachodniej i Wietnamie. Należy do rośliny jasnotowatych. Osiąga wysokość w zakresie od 1 do 1,2 m. Olejek paczuli pozyskuje się w procesie destylacji parowej z suszonych liści rośliny.
Inne nazwy tej rośliny: Pogostemon cablin, Patchouli, P. patchouly, puchaput, Brodziec paczulka, paczulka wonna.
Zapach paczuli jest wykorzystywany w wielu perfumach
Jak pachnie paczula? Posiada silny słodki, ziołowy, aromatyczny, korzenny zapach. Zapach olejku paczulowego nabiera głębi z czasem, dlatego do zastosowań perfumeryjnych często wybiera się wersję postarzaną. Uważa się, że uwzględnienie paczuli w kompozycji zapachowej wzmacnia i uzupełnia inne zapachy. Chociaż nie jest dominującym źródłem zapachu, jego zdolność do mieszania się z innymi olejkami eterycznymi daje mocną bazę, trwały charakter i pomaga w zapobieganiu parowaniu, podtrzymując w ten sposób trwałość zapachu.
Poza perfumami olejki z paczuli stosuje się też w różnych produktach, od których oczekujemy, by pachniały dobrze. Możesz je znaleźć w różnych mydłach, odświeżaczach powietrza, balsamach do ciała, czy też detergentach.
Właściwości olejku eterycznego paczuli w aromaterapii
Aromatyczna paczula była ceniona w medycynie folkloru Chin i Indii. W tradycyjnych praktykach leczniczych jest stosowana w leczeniu przeziębień, bólów głowy, gorączki, nudności, wymiotów, biegunki, bólu brzucha, ukąszeń owadów i węży. W aromaterapii olejek paczulowy stosowany jest w celu łagodzenia depresji, stresu, uspokajania nerwów, kontrolowania apetytu i podniesienia popędu seksualnego.
We współczesnych badaniach naukowych potwierdzono szereg aktywności biologicznych olejku z paczuli, takich jak działanie przeciwutleniające, przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwpłytkowe, przeciwzakrzepowe, afrodyzjakalne, przeciwdepresyjne, przeciwmutagenne, przeciwwymiotne, fibrynolityczne i cytotoksyczne.
Olejek eteryczny z paczuli wpływa na samopoczucie. Jest jednym z tych uspokajających i odstresowujących, ale bez wgniatania w fotel, dlatego jest bardziej uniwersalna niż np. lawenda czy Ylang. Dobrze sprawdza się nawet w mieszankach do stosowania w ciągu dnia, by po prostu czuć się lepiej, a niekoniecznie iść spać. Jeśli jednak masz ochotę, to i na wieczór możesz go zastosować, by się zrelaksować, ułatwić zasypianie i być może trochę urozmaicić wieczór, gdyż olejek paczulowy jest znany także jako afrodyzjak.
U zdrowych osób dorosłych, wpływ inhalacji zapachu na czynności współczulne badano poprzez pomiar ilości katecholamin w surowicy i monitorowanie wahań ciśnienia krwi. Po inhalacji zapachu u zdrowych osób zaobserwowano zmniejszoną aktywność współczulną. W innych badaniach reakcje fizjologiczne, takie jak ciśnienie krwi, tętno, wskaźnik stresu i fale mózgowe, również zostały osłabione po wąchaniu zapachu olejku paczulowego. Sugeruje to, że zapach olejku paczulowego poprawia nastrój, gdy jego zapach jest wdychany przez ludzi.
Naturalny olejek z paczuli uznawany jest za bardzo bezpieczny. Nie powinien drażnić skóry nawet w kontakcie ze 100% olejkiem, nie jest też fototoksyczny ani nie zawiera żadnych alergenów wyszczególnionych do specjalnego oznaczania w produktach przez UE.
Skład chemiczny olejku paczulowego
Olejek paczulowy jest bogaty w seskwiterpeny, głównie alkohol paczulowy (paczulol). Paczuleny, guaiene, seszeleny to kilka innych węglowodorów seskwiterpenowych, które również charakteryzują aromat olejku paczulowego. Według wielu badaczy paczulol i α-patczulen to główne składniki regulujące i definiujące jakość tego olejku. Aktywność biologiczna olejku paczulowego jest silnie związana ze składnikami, takimi jak pogoston, paczulol, α- i β-paczulen. Badania wykazały, że pogoston jako jeden z głównych składników chemicznych olejku paczulowego w dużej mierze odpowiada za intensywny aromatyczny zapach, a później dodatkowo wykazano, że związek ten ma wiele właściwości farmakologicznych.
Źródło:
Swamy MK, Sinniah UR. A Comprehensive Review on the Phytochemical Constituents and Pharmacological Activities of Pogostemon cablin Benth.: An Aromatic Medicinal Plant of Industrial Importance. Molecules. 2015;20(5):8521-8547. Published 2015 May 12. doi:10.3390/molecules20058521
