Olej roślinny to wyjątkowy rodzaj ekstraktu. Stanowi bardzo skoncentrowane źródło kwasów tłuszczowych i substancji, które normalnie w nieobronionej roślinie występują w niewielkich stężeniach. Niektóre oleje roślinne są niezwykle cennymi mieszankami nienasyconych kwasów tłuszczowych i licznych fitoskładników rozpuszczalnych w tłuszczach, których bez ekstrakcji nie bylibyśmy w stanie spożyć w odpowiednio dużych ilościach, by wywołać efekt prozdrowotny. Olej z rokitnika jest jednym z olejów, które cieszą się najlepszą sławą w aspekcie działania prozdrowotnego.
Czym jest rokitnik?
Rokitnik zwyczajny to roślina różopodobna z rodziny oliwnikowatych, występująca w Europie i Azji. Jej dzikie siedliska można znaleźć nawet w Polsce, choć są to jedynie wybrzeża Bałtyku. Ma tam doniosłą funkcję, gdyż zabezpiecza wydmy i skarpy przed erozją. Ze względu na swoją unikatowość w tym rejonie, dzikie siedliska Rokitnika są objęte ochroną. Poza nabrzeżami morskimi w innych rejonach Rokitnik lubuje się też w górskich zboczach i dolinach rzek. Niemniej możemy korzystać z prozdrowotnych właściwości rokitnika dzięki licznym komercyjnym uprawom tej rośliny.
Morfologicznie jest krzewem mierzącym zazwyczaj od 1,5 m do 6 m wysokości. Ma wąskie liście i charakterystyczne, niewielkie owoce w kolorze pomarańczowym. Głównie z owoców robi się przetwory wyjątkowo obfite w substancje biologicznie czynne, w tym olej z rokitnika. Olej ten pozyskiwany jest w wyniku mechanicznego tłoczenia na zimno lub ekstrakcji z owoców, lub nasion rośliny.
Inne nazwy: Hippophae rhamnoides, Sea buckthorn, Seaberry, Sandthorn, Rokitnik zwyczajny, Rokitnik pospolity.
Bogactwo wyjątkowych składników
Olej z rokitnika wyróżnia bardzo przyjazny dla zdrowia człowieka profil kwasów tłuszczowych. Jest w nim m.in. szczególnie ceniony kwas gamma-linolenowy (GLA) z rodziny Omega-6, czy też unikatowy kwas palmitooleinowy omega-7. Poza tłuszczami olej z rokitnika obfituje też w przeciwutleniacze, witaminę C, flawonoidy, polifenole i polisacharydy oraz w sterole roślinne, karotenoidy i witaminę E (tokoferole i tokotrienole).
Oleje z rokitnika mogą być pozyskiwane na różne sposoby, co może poniekąd wpływać na ich skład. Dla przykładu olej z owoców rokitnika ma dużo więcej kwasu Omega-7 (30-35%) niż olej z nasion rokitnika, gdzie tego kwasu nie jest aż tak dużo.
Profil kwasów tłuszczowych w oleju rokitnikowym:
| Kwas tłuszczowy | Stężenie % | Omega |
|---|---|---|
| Nasycone kwasy tłuszczowe | ||
| Kwas palmitynowy | 30–33 | – |
| Kwas stearynowy | <1 | – |
| Nienasycone kwasy tłuszczowe | ||
| Kwas palmitooleinowy | 30–35 | 7 |
| Kwas oleinowy | 14–18 | 9 |
| Kwas linolowy (LA) | 5–7 | 6 |
| Kwas α-linolenowy (ALA) | 30 | 3 |
| Kwas γ-linolenowy (GLA) | 35 | 6 |
| Kwas gondolowy | 2 | 9 |
Źródło tabeli: doi:10.1186/s12944-017-0469-7
Łącznie olej rokitnikowy ma około 190 składników aktywnych.
Na co działa olej z rokitnika?
Olej rokitnikowy ma bogaty skład i bez wątpienia można go uznać za żywność funkcjonalną, tudzież prozdrowotny suplement. Może wpływać na wiele aspektów zdrowia, a poniżej opiszę jego najpopularniejsze właściwości.
Przede wszystkim dla zdrowego serca
Olej z rokitnika szczególnie korzystnie wpływa na zdrowie układu sercowo-naczyniowego.
W literaturze fachowej jest sporo wzmianek o pozytywnym wpływie na lipidogram, a szczególnie na wzrost cholesterolu HDL przy jednoczesnym obniżaniu wartości cholesterolu całkowitego. Zauważano także dobry wpływ na ciśnienie tętnicze.
Właściwości oleju z rokitnika wskazują, że jest dobrym elementem profilaktyki przeciwmiażdżycowej. Zarówno zawarte w nim nienasycone kwasy tłuszczowe, jak i sterole roślinne są uważane za pożądane w diecie dla obniżenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
Wsparcie dla układu pokarmowego
Stosowanie doustne oleju z rokitnika może być pomocne w gojeniu wrzodów i nadżerek w błonach śluzowych żołądka i jelit. Bywa też stosowany w stanach zapalnych przewodu pokarmowego i pomocniczo przy biegunkach. W literaturze zauważono również właściwości hepatoprotekcyjne.
Dla zdrowia skóry
Branża kosmetyczna zasadniczo bardzo sobie ceni sobie oleje roślinne, gdyż te stosowane zewnętrznie tworzą na skórze tłuszczowy film stanowiący barierę przed przeznaskórkową utratą wody. W ten sposób skóra staje się bardziej nawilżona.
Dzięki swoim składnikom olej z rokitnika wydaje się szczególnie atrakcyjny. Ma on nadawać skórze zdrowy i estetyczny wygląd, poprawiając jej parametry zdrowotne. Dzięki obecności omega-6 (GLA) i omega-7 efektywnie usprawnia procesy regeneracyjne w skórze. Olej z rokitnika poprawia krążenie krwi, usprawniając transport tlenu do komórek skóry i odprowadzania z niej toksyn.
GLA po wniknięciu w skórę konwertuje do prostaglandyn, dzięki czemu chroni przed infekcjami, alergiami, nadmiernymi stanami zapalnymi i spowalnia efekty procesów starzenia. GLA jako budulec składników cementu międzykomórkowego wiąże komórki naskórka. Jest także składnikiem fosfolipidów budujących błony komórkowe. Wspomniany wcześniej efekt tworzenia naskórnego filmu jest wzmacniany przez zawarte w oleju rokitnikowym sterole (głównie beta-sitosterol), które umacniają barierę lipidową na skórze.
Stosowany miejscowo na skórę może regenerować poparzenia skórne, wynikające np. z ekspozycji na słońce lub radioterapii. Tradycyjnie jest też stosowany do przyspieszania gojenia ran i redukowania blizn. Duża w tym zasługa kwasu palmitooleinowego, który jest składnikiem skórnych lipidów i efektywnie aktywuje procesy naprawcze w naskórku.
W branży kosmetycznej olej rokitnikowy jest używany głównie jako składnik kremów do skóry dojrzałej, kremów odmładzających i antyzmarszczkowych.
Podsumowanie
Olej z rokitnika zwyczajnego jest doskonałym źródłem tłuszczu w diecie. Zawiera unikatową kompozycję kwasów tłuszczowych w akompaniamencie wielu witamin i fitoskładników, które mają świetny wpływ na zdrowie człowieka. Ma zastosowanie zarówno jako doustny suplement, jak i surowiec kosmetyczny do stosowania na skórę, by poprawić jej kondycję lub przyspieszyć gojenie ran i oparzeń.
Źródła:
- Zielińska A, Nowak I. Abundance of active ingredients in sea-buckthorn oil. Lipids Health Dis. 2017;16(1):95. Published 2017 May 19. doi:10.1186/s12944-017-0469-7
- Solà Marsiñach M, Cuenca AP. The impact of sea buckthorn oil fatty acids on human health. Lipids Health Dis. 2019;18(1):145. Published 2019 Jun 22. doi:10.1186/s12944-019-1065-9
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Rokitnik_zwyczajny
