Oleamid (znany też jako Cerebrodiene) jest amidową pochodną kwasu oleinowego, a kategoryzowany jest jako eikozanoid. Bardzo prawdopodobne, że kwas oleinowy znacie, ponieważ jest to tłuszcz omega 9 obficie występujący w oliwie z oliwek. Oleamid jednak, pomimo chemicznego podobieństwa, ma dużo wyraźniejszy wpływ na centralny układ nerwowy.

Jak działa oleamid?

Ta tłuszczowa substancja jest produkowana endogennie w naszym organizmie. Jak donoszą naukowcy, akumuluje się w mózgu i płynie mózgowo-rdzeniowym w czasie niedostatku snu, a zaczyna się tak dziać w ciągu około 6 godzin po przekroczeniu normalnego czasu dobowej aktywności. Jego stężenie wzrasta wtedy 3-4 krotnie w stosunku do wyjściowych wartości. Jego funkcją w takim przypadku jest skłonienie nas, byśmy się jednak nie wygłupiali i czym prędzej udali do łóżka. W badaniach widać, że oleamid bez wątpienia ma działanie nasenne. W eksperymentach notowano, że o ponad 40% skraca czas potrzebny do zaśnięcia. Wydłuża też sen wolnofalowy i obniża temperaturę ciała.

Jednym z mechanizmów działania jest wpływ na układ serotoninergiczny. Oleamid wykazuje interakcję z subklasami receptora 5-HT2, poprzez nasilanie siły ich aktywacji przez inne ligandy. W praktyce oznacza to, że oleamid jest substancją działającą synergicznie dla innych substancji, które aktywują te receptory. Nie wpływa za to na podnoszenie poziomu serotoniny ani nie wykazuje znaczącej interakcji z innymi jej receptorami.

Podobnie jak na receptory 5-HT2, oleamid wpływa na receptory GABA(A). A więc nie podnosi GABA i sam nie aktywuje jego receptorów, ale nasila działanie ich postsynaptyczne, które jest wywoływane przez substancje aktywujące ten typ receptorów GABA. W analogiczny sposób wpływa też na receptory glicyny – drugiego po GABA neuroprzekaźnika hamującego.

Widzimy zatem, że oleamid jest pozytywnym modulatorem receptorów GABA i serotoniny, co już wskazuje na działanie hipnotyczne. Czy to wszystko? Otóż nie! Przed nami jeszcze najciekawsza część, czyli interakcja z układem kannabinoidowym. Oleamid, podobnie jak anandamid (a także marihuana!) aktywuje receptory kannabinoidowe. Aktywowane są oba typy – CB1 i CB2. Dzięki aktywacji CB2, oleamid wykazuje działanie przeciwzapalne, podobnie do kannabidiolu. CB1 jest aktywowany z mniejszą mocą, ale jednak jest. Ten typ receptora jest odpowiedzialny za psychoaktywne działanie marihuany, a w szczególności działanie hipnotyczne/nasenne, co mocno uzupełnia profil działania na wcześniej wymienione receptory.

Podsumowanie

Profil działania oleamidu bez wątpienia jest wyjątkowy. W eksperymentach testowany jest jako środek nasenny oraz jako alternatywna metoda leczenia depresji. Na ten moment do kupienia widziałem go tylko w jednym sklepie – liftmode.com. Jest w formie proszku o specyficznej konsystencji, widać jego oleistą formę. Ciężko ocenić, jak działa na człowieka, ponieważ badań na ludziach ciężko znaleźć, a wiemy, że oleamid jest dość sprawnie rozkładany przez kwasy żółciowe w układzie trawiennym. Aczkolwiek z opinii użytkowników w sieci widać, że choć działanie jest subtelne, to jednak notują pewien wpływ na zwiększenie senności i przyspieszenie zasypiania.

Na ten moment oleamid jest używany też w przemyśle, m.in. jako lubrykant lub środek przeciwko korozji.

Naturalnie występuje też w owocach jujuby pospolitej (Ziziphus jujuba). Są to małe owoce o całkiem przyjemnym smaku, mi przypominały trochę smak jabłka. Ponoć owoce jujuby również mają działanie przeciwlękowe i nasenne, choć osobiście nie odczuwałem 😉

Owoce jujuby pospolitej (Ziziphus jujuba) - Korzyści zdrowotne i działanie nasenne
Owoce jujuby pospolitej

Źródła:

  • Basile AS, Hanus L, Mendelson WB. „Characterization of the hypnotic properties of oleamide.” Neuroreport. (1999)
  • Huidobro-Toro JP, Harris RA. „Brain lipids that induce sleep are novel modulators of 5-hydroxytrypamine receptors.” Proc Natl Acad Sci U S A. (1996)
  • Lees G, et al. „Modulation of GABA(A) receptors and inhibitory synaptic currents by the endogenous CNS sleep regulator cis-9,10-octadecenoamide (cOA).” Br J Pharmacol. (1998)
  • Leanne Coyne et al. „The sleep hormone oleamide modulates inhibitory ionotropic receptors in mammalian CNS in vitro” Br J Pharmacol. (2002)
  • Huitrón-Reséndiz S et al. „Effect of oleamide on sleep and its relationship to blood pressure, body temperature, and locomotor activity in rats.” Exp Neurol. 2001 Nov;172(1):235-43
  • Herrera-Solís A et al. „Acute and subchronic administration of anandamide or oleamide increases REM sleep in rats.” Pharmacol Biochem Behav. 2010 Mar;95(1):106-12.
  • https://en.wikipedia.org/wiki/Oleamide