Prokognitywne i energetyzujące działanie olejku z mięty pieprzowej 

Piękny zapach, który jednocześnie pobudza i rozjaśnia umysł? Da się zrobić! W skrócie właśnie tak można opisać aromaterapeutyczną charakterystykę olejku miętowego.

Garść faktów o mięcie pieprzowej

Mięta pieprzowa (Mentha piperita, Peppermint) od dawna funkcjonuje w kuchni i medycynie folkloru. Jest wieloletnią rośliną, rosnącą do wysokości około metra. Znana jest ze specyficznego, dla większości bardzo atrakcyjnego aromatu. W formie naparu w polskich domach stosowana jest głównie jako remedium na wiele dolegliwości układu pokarmowego. Pewnie nie raz mama lub babcia parzyła Ci herbatkę miętową, gdy bolał Cię brzuch? 😉 W tradycyjnym ziołolecznictwie wykorzystywana była jako środek przeciwskurczowy, wiatropędny, przeciwwymiotny, wzmacniający laktację, uspokajający oraz do leczenia infekcji dróg oddechowych i dróg moczowych, porannych mdłości, bolesnego miesiączkowania, biegunki i cukrzycy.

Aromaterapia z użyciem olejków eterycznych z mięty pieprzowej ma silniejsze działanie niż napary z jej suszonych liści, ze względu na mocniejszą koncentrację składników aktywnych biologicznie. Głównymi składnikami olejków eterycznych są mentol, menton i octan mentylu, jednak łącznie tych aktywnych jest około 40.

Olejki eteryczne z mięty pieprzowej zostały uznane przez FDA za GRAS (generally recognized as safe). Powstają w wyniku destylacji nadziemnych części rośliny. W Polsce jest bardzo łatwo dostępna, można za kilkanaście złotych kupić buteleczkę 10 ml w praktycznie każdej aptece i w wielu sklepach internetowych. Atrakcyjne właściwości olejku miętowego sprawiają, że jest to świetna inwestycja.

Boost energii i przypływ mentalnej świeżości

Olejek miętowy świetnie nadaje się do aromaterapii w ciągu dnia. Jest rewelacyjny do stosowania w miejscu pracy. Wiele doniesień wskazuje na potencjał hamujący zmęczenie, zwiększający czujność, poprawiający czas reakcji i poprawiający pamięć.

W jednym z badań sprawdzano wpływ zapachu olejku miętowego na kognicję i samopoczucie, porównując efekty do olejku Ylang Ylang (uznawanego za uspokajający i hamujący) i grupy bez ekspozycji na zapachy. Kognicję i pamięć sprawdzano za pomocą specjalnych testów kognitywnych na komputerze, a samopoczucie w kwestionariuszach wypełnianych przed testami i po nich. Olejek pieprzowy wyraźnie poprawiał pamięć i czujność, w porównaniu do pozostałych grup — Ylang Ylang pogarszał te parametry, za to zwiększał uczucie spokoju.

Substancje aktywne z olejków miętowych dość szeroko ingerują w biochemię mózgu. Owa ingerencja obejmuje m.in. hamowanie aktywności acetylocholinoesterazy i negatywną modulację receptorów 5-HT₃. Wpływ na receptury GABA_(A) jest dwojaki: mentol jest ich pozytywnym modulatorem, natomiast karwon negatywnym. Mentol aktywuje też receptory glicynowe, TRPM8 i receptory kappa opioidowe.

Olejek miętowy na redukcję apetytu

Przeprowadzano badanie, które sprawdza także tę kwestię. Wyniki były optymistyczne, ponieważ regularna (co 2 godziny) inhalacja zapachem mięty pieprzowej przez 2 tygodnie redukowała zarówno ilość przyjmowanych kalorii, jak i subiektywne odczuwanie głodu, porównując do grupy kontrolnej. Tak więc gdy Twoim celem jest zmniejszenie apetytu, to warto regularnie rozpylać zapach mięty w mieszkaniu. Wygląda na to, że zapach mięty jest dobrym sposobem na ograniczenie zachcianek i podjadania pomiędzy posiłkami.

A może wpłynie też na… osiągi sportowe?!

Aromaterapia w sporcie nie jest tak popularną dziedziną, jak dietetyka czy suplementacja. Prawdę mówiąc, w ogóle nie jest popularna. Sportowcy raczej nie zwracają uwagi na olejki eteryczne. Ale czy słusznie? W tym przypadku okazuje się, że olejki eteryczne z mięty pieprzowej poprawiają parametry sportowe!

Do badań nad olejkiem miętowym w tym aspekcie skłaniały głównie wcześniejsze, pozytywne wyniki wskazujące na poprawę kognicji, wzrost energii i poprawę wydajności płuc. Zarówno substancje energetyzujące, jak i usprawniające oddychanie, mają zastosowanie w przeróżnych sportach, szczególnie stosowane bezpośrednio przed treningiem, tak więc i w mięcie pokładano nadzieje.

Przeprowadzono badanie, w którym tym razem olejków eterycznych nie inhalowano, a za to przyjmowano doustnie. W badaniu wzięło udział trzydziestu zdrowych studentów akademickich. Uczestnicy grupy eksperymentalnej otrzymali na język 50 µl (0,05 ml) czystego olejku eterycznego z mięty pieprzowej za pomocą pipety/dozownika, a grupa kontrolna podobnie otrzymała wodę mineralną. Celem było sprawdzenie, czy pojawią się zmiany w następujących parametrach: maksymalna siła izometryczna w uścisku dłoni, skoki wzwyż i w dal, parametry spirometryczne, czasy reakcji na bodźce wizualne i dźwiękowe, ciśnienie krwi, częstość akcji serca i szybkość oddechu. Zmiany osiągów w ćwiczeniach po godzinie od aplikacji olejku wyszły entuzjastycznie: znaczny wzrost siły chwytu (36,1%), poprawa w skoku wzwyż z miejsca (7,0%) i w skoku w dal z miejsca (6,4%). Poprawa była też w parametrach spirometrycznych, co wynikało najprawdopodobniej z wpływu na napięcie mięśni gładkich oskrzeli. Zauważono również poprawę czasu reakcji, co potwierdza doniesienia o stymulującym działaniu olejku miętowego. W innym badaniu zauważono podobne efekty, jednak olejek nie był aplikowany bezpośrednio na język, a ta sama dawka (0,05 ml) była rozpuszczona w 500 ml wody, co dla niektórych może być wygodniejszą formą.

Badanie z użyciem zapachu mięty pieprzowej, bez jej spożywania, również wypadło pozytywnie – zwiększyła się siła chwytu, szybkość biegania i ilość robionych pompek. Nie było jednak poprawy w rzutach piłki do kosza.

Żeby nie było zbyt kolorowo – na co olejek miętowy NIE działa?

Otóż w badaniu sprawdzano, jak olejek z mięty pieprzowej sprawdzi się w redukowaniu objawów mdłości i wymiotów u kobiet ciężarnych. W rezultatach zauważono, że coś tam niby działa, ale różnice nie były istotne statystycznie, także nie warto zakładać, że zapach mięty pomoże z mdłościami ciążowymi. Może być natomiast z powodzeniem stosowany do redukowania mdłości z innych powodów – olejek miętowy jest nawet uznany za lek na poranne mdłości w Brytyjskiej Farmakopei Ziołowej. Za to działanie odpowiada antagonizm receptorów serotoninowych 5-HT₃.

Aromaterapia – jak stosować olejek miętowy?

Jak widać wyżej, nie musi to być koniecznie inhalacja zapachu, a możliwe jest nawet spożywanie mikro ilości olejków eterycznych doustnie, rozpuszczonych w wodzie. Jeśli jednak chcesz tradycyjnie rozpylać zapach mięty pieprzowej w pomieszczeniu, użyj nebulizatora lub ewentualnie kominka do aromaterapii. By korzystać z aromatu mięty np. w miejscu pracy, można upuścić kilka kropli olejku do małego słoiczka/buteleczki z gruboziarnistą solą kamienną i odkręcać tylko, gdy będziesz chciał/a wziąć wdech miętowego aromatu. Opcjonalnie można też zakropić olejek na chusteczkę z niej wdychać zapach. Jeśli chcesz aplikować olejek miętowy na skórę, zalecane jest, by go najpierw lekko rozcieńczyć, by uniknąć irytacji skóry.

Pamiętaj, by nie mylić mięty pieprzowej z miętą zieloną! Mięta zielona (spearmint)również ma fajne właściwości, jednak są one kompletnie inne niż w przypadku mięty pieprzowej, ze względu na znaczne różnice w składzie chemicznym.

Źródła:

• David Kennedy et al. „Volatile Terpenes and Brain Function: Investigation of the Cognitive and Mood Effects of Mentha × Piperita L. Essential Oil with In Vitro Properties Relevant to Central Nervous System Function” Nutrients. 2018 Aug; 10(8): 1029.
• Mark Moss et al. „Modulation of Cognitive Performance and Mood by Aromas of Peppermint and Ylang-Ylang” Int J Neurosci. 2008 Jan;118(1):59-77.
• Alex Reed et al. „Effects of Peppermint Scent on Appetite Control and Caloric Intake” Wheeling Jesuit University 2007
• Abbas Meamarbashi „Instant effects of peppermint essential oil on the physiological parameters and exercise performance” Avicenna J Phytomed. 2014 Jan-Feb; 4(1): 72–78.
• Bryan Raudenbush et al. „Enhancing Athletic Performance through the Administration of Peppermint Odor” Human Kinetics Journals, Volume 23: Issue 2 Pages: 156–160
• Narges Joulaeerad et al. „Effect of Aromatherapy with Peppermint Oil on the Severity of Nausea and Vomiting in Pregnancy: A Single-blind, Randomized, Placebo-controlled trial” J Reprod Infertil. 2018 Jan-Mar; 19(1): 32–38.