No właśnie. Czym jest i i czym różni się od innych typów medytacji? Vipassana (zwana także „medytacją wglądu”) oznacza „widzieć rzeczy takimi, jakie są naprawdę”. Ta praktyka, określana jako „sztuka życia”, sięga co najmniej 2500 lat wstecz do starożytnych Indii. Podobnie jak w przypadku medytacji mindfulness, obejmuje ona trening umysłu poprzez wykonywanie pewnych ćwiczeń w celu zwiększenia świadomości własnych doświadczeń.
Chociaż ta forma medytacji jest praktykowana w Stanach Zjednoczonych od lat 60. XX wieku, w ostatnich latach popularność kursów medytacyjnych Vipassana gwałtownie wzrosła. Tysiące ludzi co roku uczęszcza na zajęcia Vipassany w nadziei „zobaczenia prawdziwej natury życia”, lepszego radzenia sobie ze stresem oraz poprawy koncentracji, produktywności i zdrowia.
Czym jest medytacja Vipassana?
Vipassana to technika medytacji, która nie ma podłoża religijnego. Technika ta uważana jest za najstarszą istniejącą buddyjską praktyką medytacyjną.
Jaki jest cel Vipassany? Ma ona na celu pomóc „wykorzenić psychiczne nieczystości” i pozwolić osiągnąć szczęście poprzez samoobserwację i wzrost świadomości. Mówi się, że praktykowanie tej metody prowadzi do samo-transformacji i silnego połączenia ciała z umysłem poprzez ujawnienie pewnych uniwersalnych prawd o ludzkiej egzystencji. Zgodnie z teorią Vipassany, „wgląd” może nastąpić, gdy ktoś doświadcza prawdy o nietrwałości (innymi słowy, jak wszystko, łącznie z myślami, zawsze się zmienia), a także nieodłącznego niezadowolenia, z którym borykają się wszyscy ludzie. Wyższy poziom wglądu obejmuje uznanie bezinteresowności.
Co dokładnie dzieje się w Vipassanie?
Pod wieloma względami Vipassana jest tradycyjną formą współczesnej medytacji mindfulness. Podczas ćwiczeń zwracasz szczególną uwagę na doznania fizyczne zachodzące w twoim ciele, w tym na oddech, co jest analogiczne do treningu uważności. Zauważasz, jak Twój umysł wytwarza ulotne myśli, emocje i osądy – jednak powstrzymujesz się od ich pochwycenia, zamiast tego pozostajesz świadoma/y chwili obecnej.
Zobacz też: MEDYTACJA MINDFULNESS
Rodzaje technik
Szkoła medytacji Vipassana ma w Indiach bardzo długą historię, sięgającą czasów samego Buddy. W rzeczywistości Vipassana jest uważana za podstawę wszystkich tradycji buddyjskiej medytacji. Dziś nadal jest dominującą formą medytacji buddyjskiej w większości części Sri Lanki i Azji Południowo-Wschodniej.
Po ewolucji i przekazywaniu jej przez wielu nauczycieli przez kilka stuleci, w końcu praktyka ta stała się bardziej powszechna dzięki zasługom kilku wybitnych nauczycieli w Indiach, w tym tych o nazwiskach S.N. Goenka i Sayadaw U Pandita. Nauczyciele ci zaczęli się rozwijać w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku, kiedy to szkolili innych, aby stali się nauczycielami, a metoda ta mogła zostać przekazana osobom mieszkającym zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie.
Chociaż istnieje obecnie wiele form medytacji inspirowanych buddyzmem, większość z nich ma wspólne dwa kluczowe elementy: uważność i wgląd (zwane również śamatha i vipassana). Techniki uważności obejmują skupianie się na jednym obiekcie bez osądzania, podczas gdy techniki Vipassana obejmują badanie właściwości siebie, świadomości i percepcji rzeczy.
Zgodnie ze starożytnymi pismami istnieje również kilka klasycznych zasad medytacji Vipassana:
- Kayanupassana (ciągła uważność ciała)
- Vedananupassana (ciągła uważność uczuć)
- Cittanupassana (ciągła obserwacja umysłu)
- Dhammanupassana (ciągła uważność procesów umysłowych)
Zastanawiasz się może, jaka jest różnica między Vipassaną a medytacją transcendentalną (TM)? Jak wyjaśniono powyżej, Vipassana ma więcej wspólnego z mindfulness, ponieważ polega na zwracaniu uwagi na obiekt w świadomości (oddech, ciało, dźwięki itp.). Z drugiej strony TM używa określonej mantry lub dźwięku jako „kotwicy” dla Twojej uwagi. Zgodnie z założeniami TM, powtarzanie mantry w kółko pomaga w naturalny sposób wyciszyć umysł i pozwolić mu się uspokoić. Obie mają podobne cele i korzyści, takie jak poprawa koncentracji i radzenie sobie ze stresem.
Jak zacząć ćwiczenia?
Jak praktykowana jest medytacja Vipassana? Opisuje się to jako podróż opartą na obserwacji i samokontroli. Praktyka nie wymaga żadnych nagrań medytacyjnych ani kursów z przewodnikiem, aplikacji, nauczycieli, ani skryptów, chociaż mogą one być bardzo pomocne na początku.
Oto podstawowy przegląd tego, jak praktykować medytację Vipassana:
- Wybierz ciche miejsce, w którym nic Ci nie przeszkodzi, czy to w domu, czy nawet na łonie natury. Usiądź w wygodnej pozycji, na przykład na podłodze lub poduszce, ze skrzyżowanymi nogami, jeśli jest Ci tak wygodnie. Trzymaj głowę podniesioną prosto do góry i wyprostowany kręgosłup, aby zapobiec garbieniu się.
- Wyobraź sobie, jak Twoje mięśnie się rozluźniają, gdy oddychasz w normalnym tempie.
- Wybierz obiekt, na którym chcesz się skupić, na przykład oddech i fizyczne odczucia, jakie wywołuje, szczególnie w brzuchu. Oddech jest zwykle centralnym punktem medytacji, ponieważ zawsze masz do niego dostęp.
- Starając się skupić uwagę na oddechu, obserwuj i badaj, jak wędruje Twój umysł. Skieruj swoją uwagę na fizyczne odczucia oddechu za każdym razem, gdy zauważysz, że myśli wędrują gdzie indziej.
Możesz ćwiczyć przypisywanie nazw temu, co dzieje się w Twojej świadomości, aby wyostrzyć koncentrację. Robisz to poprzez nazywanie wrażeń, które odczuwasz, lub przez nazywanie tego, co robi Twój umysł, kiedy traci skupienie. Na przykład możesz po cichu powiedzieć sobie „planowanie” lub „opadanie brzucha”. Wszelkie widoki, dźwięki, zapachy, smaki, doznania w ciele, obrazy mentalne lub emocje można nazwać, ponieważ wszystko to jest częścią Twojego doświadczenia.
Początkujący często uczą się tej metody medytacji stosując tzw. „wycofanie”, które polega zazwyczaj na około 10-dniowym odosobnieniu w domu, które może wymagać milczenia (nie mówienia na głos do innych) przez cały czas. Podczas wycofania medytacyjnego Vipassana uczestnicy uczą się podstaw metody pod okiem nauczyciela.
Korzyści zdrowotne
Pewnie najbardziej interesuje Cię, co dzięki medytacji możesz osiągnąć. Poniżej znajdziesz kilka potencjalnych korzyści, jakich spodziewamy się po regularnym praktykowaniu medytacji Vipassana.
1. Może pomóc zwiększyć koncentrację/skupienie
Chociaż najczęściej medytuje się w ciszy, istnieje wiele różnych sposobów ćwiczeń i nie wszystkie tego wymagają. Bez względu na to, które konkretne techniki uznasz za najbardziej pomocne, prawdziwym celem jest stać się bardziej uważnym i świadomym przez cały dzień. Możesz medytować podczas wykonywania prawie każdej czynności – ćwiczeń, chodzenia, pracy, gotowania, kąpieli itd. Dlatego też technicznie rzecz biorąc, istnieje wiele sposobów medytacji.
W jaki sposób medytacja Vipassana dokładnie poprawia koncentrację? Pomaga sprawić, by Twoja świadomość nie była rozpraszana przez ulotne myśli. Dzięki niej możesz swoją uwagę kierunkować na wykonywane zadanie.
2. Może pomóc w radzeniu sobie ze stresem i lękiem
Zrozumienie, że myśli i emocje są tylko tymczasowe i zawsze się zmieniają, jest jednym ze sposobów uświadomienia sobie, że nic nie będzie trwać ani sprawiać bólu wiecznie. Może to pomóc zmniejszyć stres związany z ruminacją myśli i negatywnymi doświadczeniami, w tym objawami fizycznymi, do których przyczynia się chroniczny stres.
Badania pokazują, że praktyki medytacyjne oparte na uważności pomagają stymulować przywspółczulny układ nerwowy, prowadząc do odpowiedzi relaksacyjnej i regeneracji po doświadczaniu reakcji „fight or flight”. Może to przyczynić się do poprawy zdrowia fizycznego, w tym zmniejszenia przewlekłego bólu, mniejszych napięciowych bólów głowy, lepszego trawienia i obniżenia ciśnienia krwi.
3. Potrafi usprawnić podejmowanie decyzji i ograniczyć nawykowe zachowania
Badania sugerują, że medytacja może pomóc zmniejszyć lękowe lub depresyjne wzorce myślowe, które przyczyniają się do nawykowych negatywnych zachowań i obniżenia jakości życia. Dzięki medytacji Vipassana jesteśmy w stanie obserwować własne myśli i zachowania z dystansu, co daje nam większą siłę do podejmowania świadomych wyborów, a nie impulsywnych i destrukcyjnych decyzji.
4. Można to robić w dowolnym miejscu (w tym podczas siedzenia, leżenia lub ćwiczeń)
Możesz nie tylko ćwiczyć medytację wglądu i uważność podczas siedzenia lub leżenia, ale możesz także praktykować tę metodę jako formę aktywnej medytacji, na przykład podczas chodzenia lub ćwiczeń. W rzeczywistości zaleca się rozpoczęcie praktyki od medytacji chodzenia lub innych prostych aktywności, jak delikatna joga, aby pomóc ciału i umysłowi łatwiej się uspokoić. Bez względu na to, jak zdecydujesz się ćwiczyć lub jaką aktywność wykonujesz, skupiasz się na wszystkich odczuciach, których doznajesz
Wnioski
Vipassana to najstarsza forma medytacji buddyjskiej. Nazywa się ją również „medytacją wglądu”, a działa poprzez poprawę świadomości i skupienie się na chwili obecnej, w tym na oddechu i doznaniach cielesnych. Znaczenie Vipassany to „widzieć rzeczy takimi, jakimi są naprawdę”. Celem jest zrozumienie nietrwałości wszystkich rzeczy i tego, jak każdy radzi sobie z trudnościami i niezadowoleniem. Zwracając uwagę na to, jak stale zmieniają się myśli i doznania, możesz odnaleźć wolność w fakcie, że nic nie trwa wiecznie. Chociaż możesz zacząć ćwiczyć samodzielnie, jednym z najlepszych sposobów nauczenia się tej metody jest uczęszczanie na zajęcia lub praktyka w odosobnieniu w ośrodku Vipassana. Możesz także skorzystać z różnych aplikacji i filmów do medytacji dostępnych bezpłatnie online.
