ADHD to coraz częściej diagnozowane zaburzenie, szczególnie u dzieci. W środowisku istnieją kontrowersje, czy aby na pewno diagnoza ta nie jest nadużywana, ponieważ leki stosowane, by łagodzić ADHD, są dość mocno inwazyjne. Najpopularniejszym lekiem na ADHD jest metylofenidat, znany pod nazwą handlową Medikinet, Ritalin lub Concerta. Jego profil działania mocno sprzyja poprawie funkcji poznawczych i produktywności, dlatego bardzo często jest stosowany w celach prokognitywnych nawet przez osoby bez diagnozy ADHD.

e-book - Nootropy. Z czym to się je?

Czym jest i jak działa metylofenidat?

Metylofenidat (MPH) jest pochodną fenyloetyloaminy. Jest lekiem stymulującym układ nerwowy i pobudzającym psychoruchowo, w medycynie stosowanym głównie do leczenia ADHD, ale czasem też narkolepsji. W mózgu powoduje inhibicję wychwytu zwrotnego dopaminy i noradrenaliny. Najsilniej wpływa na aktywację rejonu kory przedczołowej. Pomimo tego, że jest stymulantem, u osób chorych na ADHD pozwala opanować myśli, zmniejszyć impulsywność i lepiej skupiać uwagę.

Leki z metylofenidatem występują w wariantach szybko i długo uwalnianych. Często to wersja długo uwalniana jest preferowana w celach medycznych (zwłaszcza u dzieci), ponieważ działanie metylofenidatu wtedy stabilniej rozkłada się na cały dzień, stosowanie raz dziennie (zamiast 2 czy 3 razy) jest dla pacjenta wygodniejsze, a dodatkowo taka forma ma mniejszy potencjał do nadużyć, ponieważ działanie nie pojawia się gwałtownie, a daje za to bardziej naturalny, stopniowy przyrost energii i koncentracji. Wersja szybko uwalniana pozwala natomiast na lepsze targetowanie działania na specyficzne momenty lub pory dnia.

W aptece dostępne są następujące preparaty z metylofenidatem:

  • Medikinet 5 mg
  • Medikinet 10 mg
  • Medikinet 20 mg
  • Medikinet CR 5 mg
  • Medikinet CR 10 mg
  • Medikinet CR 20 mg
  • Medikinet CR 30 mg
  • Medikinet CR 40 mg
  • Concerta 18 mg
  • Concerta 36 mg

Popularny preparat Ritalin nie jest dostępny na polskim rynku, jest obecny na rynku amerykańskim.

Medikinet 20 mg - lek na ADHD

Zastosowanie jako smart drug

Metylofenidat, podobnie jak amfetaminowe leki Adderall i Vyvanse, jest stosowany nielegalnie jako lek prokognitywny, ponieważ bardzo skutecznie dodaje energii i podnosi motywację do pracy i nauki. Nie spełnia definicji nootropu, ponieważ uzależnia i jest dość mocno inwazyjny, jednak nie da się ukryć, że stymulanty zawsze dają najlepsze wyniki, gdy celem jest krótkotrwałe podniesienie wydajności mózgu. Tutaj niektórzy preferują wersję szybko uwalnianą, ze względu na szybsze pojawienie się działania. Efekty stosowania są podobne do Adderallu, jednak MPH jest o klasę niżej i ma nieco łagodniejsze działanie niż sole amfetaminy, choć i tak zaliczamy go do silnych stymulantów.

Takie zastosowanie niestety może być mocno szkodliwe, szczególnie gdy ktoś zabierze się za metylofenidat bez podstawowej wiedzy na temat jego działania. Używanie silnych stymulantów zawsze jest działaniem na kredyt, które wymaga później przyłożenia większej wagi do regeneracji wypoczynku, by wrócić do homeostazy. W przeciwnym razie można doprowadzić do przestymulowania i wyraźnego spadku energii i samopoczucia. Poważnymi skutkami ubocznymi są też wzrost ciśnienia, przyspieszenie rytmu serca, oraz bezsenność. U osób podatnych może też mocno nasilać lęki i stres.

Status prawny w Polsce

Czy metylofenidat jest legalny? Owszem, ale tylko w przypadku gdy został zakupiony w aptece, a Ty dostałeś/aś na niego receptę od lekarza. W Polsce sytuacja prawna nie różni się od innych państw, a metylofenidat jest substancją kontrolowaną. Znajduje się na liście substancji psychotropowych w grupie II-P, czyli jest „substancją o niewielkich zastosowaniach medycznych i o dużym potencjale nadużywania”. Sprzedaż bez recepty lub poza obrotem aptecznym jest nielegalna i podlega przykrym karom.

MPH widnieje również na liście substancji zabronionych przez Światową Agencję Antydopingową (WADA), w grupie S6 – Stymulanty. Jako środek pobudzający może bardzo wyraźnie poprawiać parametry treningowe, dlatego uznawany jest za doping.

Przeczytaj też: