Olej CBD – jak działa wyciąg z konopii bez THC? 

Obecnie hype już się ustabilizował, ale kilka lat temu rynek produktów konopnych przeszedł prawdziwy renesans, gdy w sprzedaży zaczęły się pojawiać pierwsze olejki CBD, bez substancji psychoaktywnych. Dane naukowe wskazują na wiele prozdrowotnych działań takich ekstraktów konopi, toteż ludzie z dużymi nadziejami inwestowali (i nadal inwestują) spore kwoty w zakup olejków dla siebie. W ciągu ostatnich lat ceny trochę opadły, ponieważ pojawiło się sporo zakładów produkcyjnych w Polsce, które tworzą konkurencyjne marki i oferują wielu firmom produkcję kontraktową, przez co rynek coraz mocniej się nasyca. Dziś olej CBD można nabyć w dużo lepszej cenie niż w czasach, gdy dostępne były tylko te z Holandii.

Jak działa CBD?

CBD to skrót od kannabidiolu, a jest to najbardziej czynny, ale nie psychoaktywny składnik konopi. Należy do grupy kannabinoidów, fitozwiązków licznie występujących w konopiach siewnych, a jest ich ponad 80. Pomijając THC, CBD jest najlepiej przebadanym składnikiem konopi, który według wyników badań ma szeroki wpływ na zdrowie człowieka.

Układ kannabinoidowy

Kannabidiol oddziałuje z receptorami układu kannabinoidowego – CB1 i CB2, jednak działa na nie w różny sposób. Receptor CB2 jest aktywowany przez CBD i za jego sprawą doświadczamy wielu pozytywnych działań, aczkolwiek działanie CBD nie zależy jedynie od układu kannabinoidowego. W przypadku receptora CB1 jest jednak przeciwnie – CBD jest jego antagonistą i blokuje jego działania. Jest to w całkowitej opozycji do działania THC (tetrahydrokannabinol), ponieważ te mocno aktywuje receptory CB1 i w ten sposób wywołuje działanie psychoaktywne. Do układu endokannabinoidowego zalicza się też receptory GPR55, one są antagonizowane przez CBD.

CBD aktywując receptory CB2 i enzym FAAH (hydroksylaza amidu kwasów tłuszczowych) powoduje wzrost endogennych opioidów: anandamidu i 2-arachidonoiloglicerolu (2-AG). Substancje te nazywamy też endorfinami.

Wpływ na inne receptory

CBD lekko pobudza pewien specyficzny podtyp receptorów serotoniny – 5-HT1A. Jest jego częściowym agonistą. Ten mechanizm ma wpływ na regulację nastroju. Poza tym aktywuje podtypy α3 i α1 receptorów glicynowych, a glicyna jest neurotransmiterem hamującym, wyciszającym. Kolejne receptory, na które wpływa CBD to PPARγ, TRPV-1, TRPA-1 oraz TRPM8. Dodatkowo jest allosterycznym modulatorem receptorów opioidowych mu- i delta-.

Czy CBD jest legalne?

Oleje konopne CBD i inne produkty z kannabidiolem są w pełni legalne. Jedynym, ale za to bardzo ważnym warunkiem, jest utrzymywanie standardów stężenia THC, które nie może przekroczyć 0,2%. Jeśli decydujesz się na zakup oleju CBD lub innego produktu konopnego, to warto dla pewności sprawdzić, czy producent deklaruje, że zawartość jest niższa niż 0,2% THC. Idealną sytuacją jest, gdy producent udostępnia wyniki badań profilu kannabinoidów dla swojego produktu.

Kannabidiol nie widnieje też na liście substancji zakazanych przez Światową Agencję Antydopingową (WADA). Dobre oleje konopne bez THC nie powinny zatem dawać pozytywnych wyników testów antydopingowych u sportowców.

Czym się różni od zwykłej marihuany?

Najważniejszą różnicą jest to, że CBD nie zmienia stanu świadomości i nie wywołuje euforii. Nie ma działania odurzającego, a po spożyciu można bez problemu prowadzić pojazdy. Co więcej, CBD nie tylko nie naśladuje działań THC z marihuany, ale wręcz może je osłabiać. Produkty z CBD zazwyczaj potrzebują trochę czasu, by pokazać swoje działanie, natomiast działanie marihuany czuć od razu. CBD jest też dużo bezpieczniejsze – nie uzależnia i nie pogarsza zdrowia, a wręcz powinno je poprawiać.

Ekstrakty CBD różnią się od marihuany też potencjałem terapeutycznym. Są schorzenia, w których tylko medyczna marihuana z normalną zawartością THC ma udokumentowaną skuteczność i w nich samo CBD może nie dać spodziewanych efektów.

Olejki CBD są w pełni legalne i dostępne do zakupu bez recepty. Medyczna marihuana jest już lekiem kontrolowanym, który zakupić można wyłącznie posiadając specjalną receptę od lekarza specjalisty. Natomiast marihuana z czarnego rynku nigdy nie powinna być traktowana jako produkt leczniczy/terapeutyczny, ze względu na brak pewności składu i duże ryzyko obecności dodatkowych, niepożądanych substancji, jak syntetyczne kannabinoidy (dużo bardziej niebezpieczne i nieprzewidywalne) lub nawet nasączanie roztworem cukru.

Potencjalne działania terapeutyczne

CBD ma wielotorowe działanie i znanych jest wiele aspektów zdrowia, na które może pozytywnie wpływać. Poniżej krótka charakterystyka najpopularniejszych zastosowań.

Lekooporna padaczka

Wspieranie leczenia epilepsji, która jest oporna na działanie standardowych leków, to chyba najpopularniejsze zastosowanie produktów konopnych. O ile CBD znamy głównie z preparatów będących suplementami diety lub środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia, to do leczenia padaczki stosowane jest też w formie leku. Jest tylko jeden lek z ekstraktem CBD, ale bez THC, a nazywa się Epidiolex®. Jest to pierwszy lek z CBD zatwierdzony przez FDA na terenie USA do leczenia zespołu Dravet oraz zespołu Lennoxa-Gastauta u dzieci.

W badaniu klinicznym po 14 tygodniach kuracji z dawkami 20 mg/kg/dzień, u 39% pacjentów z zespołem Dravet wyraźnie zmniejszyła się częstość ataków, w porównaniu do 13% w grupie placebo. 7% pacjentów zredukowało ataki do zera, natomiast w grupie placebo nikt nie osiągnął takiego efektu. Warto jednak zwrócić szczególną uwagę na zastosowaną dawkę, która jest bardzo duża.

Wcześniej CBD było testowane w licznych badaniach na modelu zwierzęcym. Naukowcy sugerują, że za jego działanie antykonwulsyjne nie odpowiada jeden specyficzny mechanizm. Bierze w nim udział większość mechanizmów składających się na działanie CBD, a redukcja drgawek jest ich wypadkową. Nie bez znaczenia jest tu też działanie neuroprotekcyjne i przeciwzapalne.

Działanie przeciwzapalne

CBD hamuje prozapalne enzymy COX-2 (cyklooksygenaza-2) oraz czynnik NF-kappaB. Jeden z jego metabolitów (CBDD) dodatkowo hamuje też 5-LOX (15-lipooksygenazę). W tym działaniu dużą rolę odgrywa wpływ na receptory z rodziny TRP, które uczestniczą w przetwarzaniu bodźców bólowych. Z tego względu CBD bywa czasem rozpatrywane jako potencjalny sposób na redukcję bólu w różnych przypadłościach. W tej kwestii stosowany jest nie tylko doustnie, ale też naskórnie w formie maści i kremów, aczkolwiek nie mam pewności, jaka jest skuteczność w takiej postaci. Poza receptorami TRP w zmniejszaniu percepcji bólu może pomagać też wzrost anadamidu i wpływ na receptory opioidowe.

Nowotwory

Pewne doniesienia sugerują, że CBD jest wartym rozważenia środkiem do terapii uzupełniającej w niektórych typach nowotworów. Nie da się ukryć jednak, że dużo większy potencjał kryje się w medycznej marihuanie, która zawiera też THC, chociażby ze względu na dużo silniejszy wpływ na poprawę apetytu. Wzrost apetytu w leczeniu nowotworów jest bardzo ważnym aspektem, ponieważ pozwala zapobiegać nadmiernej kacheksji i osłabieniu organizmu. CBD na apetyt działa dużo słabiej, jednak nie jest bezużyteczny, ponieważ pewne działania są specyficzne dla niego, a nieobecne podczas stosowania samego THC. Kannabidiol wpływa na ścieżki biochemiczne, które hamują proliferację niektórych typów komórek nowotworowych i indukują ich apoptozę. Może też hamować angiogenezę i zapobiegać przerzutom. Oczywiście ciężko jest zakładać, że sam CBD wyleczy nowotwór, jednak jest to jedno z dostępnych narzędzi, które można w konsultacji z lekarzem rozważyć np. w ramach kuracji uzupełniającej.

Lęki i fobia społeczna

Kannabidiol ma działanie tonizujące, bywa stosowany w celu redukcji stresu i lęków. Wpływa na aktywność obszarów limbicznych i paralimbicznych mózgu, mających udział w przetwarzaniu i kontroli emocji. W badaniach zauważono, że nawet jednorazowa dawka (ale taka solidna, bo aż 600 mg) zmniejsza lęk przed wystąpieniami publicznymi, co jest zmorą osób nieśmiałych lub zmagających się z fobią społeczną. 24 osoby z taką właśnie fobią poddano testowi: musieli oni przygotować i przedstawić trwającą 4 minuty przemowę na temat sieci transportu publicznego w swoim mieście. Badanych poinformowano, że będą nagrywani podczas wystąpienia, a nagranie zostanie przeanalizowane przez psychologa. Połowie badanych na 1,5 h przed wystąpieniem podano CBD, a drugiej połowie placebo. Badanie to pokazało, że w porównaniu do placebo, CBD znacznie zmniejszył poziom odczuwanego lęku, zapobiegał powiązanym ze stresem zaburzeniom kognitywnym oraz zmniejszał psychiczny dyskomfort. Te 600 mg CBD sprawiło, że osoby z fobią społeczną podczas wystąpienia doświadczały jedynie takiego nasilenia objawów, jakie występuje nawet u osób zdrowych. Wyniki te napawają entuzjazmem.

W badaniach na myszach notowano też działanie przeciwdepresyjne, porównywalne do niektórych leków przeciwdepresyjnych. U ludzi również zdarzają się próby stosowania olejów CBD na depresję, ale ciężko jest ocenić ich skuteczność.

Zaburzenia snu

Regularne stosowanie CBD może potencjalnie poprawiać jakość snu. W tym celu warto jedną z przyjmowanych porcji stosować bezpośrednio przed snem, aczkolwiek i tak zalecane jest przyjmowane stałe, nie tylko doraźne. Trzeba jednak pamiętać, że nie zawsze CBD będzie pomagać na sen. W praktyce niektórzy czerpią korzyści, jednak doniesienia z badań są mieszane. Jest tu duże pole do własnych eksperymentów.

Zastosowanie w weterynarii

Produkty konopne stosuje się też u zwierząt, a na rynku są nawet preparaty skierowane konkretnie do psów, kotów i innych pupili. Bywają to CBD na oleju z łososia albo ciastka/przekąski z dodatkiem CBD. Jednak wiele z tych teoretycznie dedykowanych dla ludzi można stosować również u zwierząt, należy jedynie zerknąć na skład i upewnić się, czy na pewno żaden ze składników nie szkodzi danemu gatunkowi.

Tak jak u ludzi, u zwierząt również występuje układ endokannabinoidowy i są one wrażliwe na działanie kannabidiolu. Podobnie jak u nas, najczęściej po CBD dla zwierząt sięga się w przypadkach epilepsji, czasem też nowotworów. Zdarza się, że właściciele podają CBD swoim czworonogom, gdy te mają niepokojąco wysokie objawy lęku, by zmniejszyć im stres.

Inne działania

Z CBD wiązane są też pewne nadzieje w związku z kilkoma innymi przypadłościami. Wśród nich wymienimy migreny, prewencję miażdżycy, choroby neurodegeneracyjne i demencję.

Receptory CB2 zlokalizowane są m.in. na komórkach odpornościowych, dzięki czemu CBD może modulować pracę układu odpornościowego i potencjalnie korzystnie wpływać na przebieg chorób autoimmunizacyjnych.

CBD a uzależnienia

Naukowców intryguje potencjał kannabinoidów w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych, również uzależnień. Kannabidiol nie dość, że sam nie jest uzależniający, to może być nawet pomocny w walce z uzależnieniami od innych substancji. Leki wspomagające leczenie uzależnień są bardzo pożądane, toteż naukowcy testują działanie CBD również w tym aspekcie.

Marihuana

Tak, wiem, wielu z Was na pewno słyszało, że marihuana nie uzależnia. Fakt, że nie da się doprowadzić do tak poważnego stanu, jak na przykład przy uzależnieniu opioidowym, ale jednak marihuana również może uzależnić, gdy jest stosowana regularnie i długotrwale.

Objawami uzależnienia od marihuany mogą być:

• zaburzenia pamięci (najbardziej charakterystyczne),
• problemy ze snem,
• stany lękowe,
• objawy manii i psychoz.

Objawy uzależnienia mogą wynikać między innymi z faktu, że nadmierna ekspozycja na THC wpływa na zmniejszenie gęstości receptorów kannabinoidowych w mózgu, przez co endogenny układ kannabinoidowy nie może działać tak wydajnie. Zbyt słabe działanie tego układu powoduje negatywne objawy, a my czujemy chęć zapalenia kolejnej porcji, ponieważ działanie THC neguje wszystkie objawy.

Gdy CBD stosowane jest razem z THC, to może osłabiać jego działanie, ponieważ hamuje działanie receptorów CB1, które są aktywowane przez tetrahydrokannabinol. Słabsze działanie to mniejsza chęć ponownego sięgnięcia, więc równoległe stosowanie olejków CBD może być sposobem na stopniowe zmniejszanie spożycia marihuany u osoby uzależnionej. Ze względu na ciągłe dążenie do homeostazy, jeśli będziemy chronicznie przyblokowywać jego działanie, to organizm „zauważa”, że coś jest nie tak i inicjuje produkcję większej ilości receptorów. W dużym uproszczeniu na tym może polegać naprawcza właściwość olejków CBD.

Może to być normalna kuracja np. olejkiem CBD, ale ciekawą opcją jest też zakup suszu konopii z CBD, ale niezawierającego THC (można legalnie kupić w sklepach internetowych) i palenia jako niepsychoaktywny zamiennik, albo mieszania z właściwym suszem, jeśli jeszcze nie decydujesz się na całkowite odstawienie. Sprawdź też pozostałe formy suplementacji CBD. Obecność CBD nie tylko hamuje działanie THC, ale też zmniejsza ryzyko negatywnych skutków, takich jak lęki i psychozy.

Kokaina i alkohol

W publikacji udostępnionej 22 marca 2018 roku na łamach Nature znaleźć możemy informacje o ciekawych rezultatach badania wpływu kannabidiolu (CBD) na uzależnienia od różnego rodzaju rekreacyjnych używek. W badaniu wykorzystywano transdermalną formę podania kannabinoidów. Kurację przeprowadzono przez 7 dni, z 24-godzinnymi odstępami pomiędzy kolejnymi aplikacjami. W badaniu brały udział szczury z historią uzależnienia od alkoholu lub kokainy. Podczas badania poddawano je stresującym bodźcom, które miały stwarzać środowisko sprzyjające chęci sięgnięcia po narkotyk. Obserwowano, jak CBD wpłynie na zachowania szczurów oraz czy będą mniej, czy bardziej skłonne do przyjęcia używki.

Kto miał kiedykolwiek styczność z uzależnieniem lub osobami uzależnionymi, ten wie, że nawroty nałogu są bardzo powszechnym zjawiskiem. Wynika to zarówno ze znajomości działania danej używki i świadomości, że jej działanie jest na wyciągnięcie ręki, ale czasem też z ciągłej obecności w życiu czynników, które pierwotnie do tego uzależnienia skłoniły, jak toksyczne znajomości, problemy w życiu prywatnym itp.

Głównym motywem tego badania miało być właśnie zaobserwowanie wpływu CBD na nawroty uzależnienia. Zauważono, że 7-dniowa kuracja z podawaniem transdermalnego CBD dawała szczurom nawet kilkumiesięczną poprawę, pomimo tego, że związek ten wykrywalny był w ustroju przez zaledwie 3 dni. Terapia zmniejszyła częstotliwość spożywania alkoholu i kokainy w reakcji na niesprzyjające bodźce, przy czym nie dawała żadnych negatywnych skutków, takich jak sedacja, spadek motywacji czy wzrost tolerancji na działanie. Przy okazji CBD zmniejszało też lęki i impulsywność.

Dawkowanie olejków CBD

W kwestii dawkowania CBD znaczącą kwestią jest częstotliwość. CBD działa w organizmie dość krótko, dlatego dla najlepszych efektów dobrze jest przyjmować 3 razy dziennie, w równych odstępach czasowych. Dobrą praktyką jest zakraplanie olejku pod język.

W kwestii dawek dziennych to dla uzyskania faktycznych efektów terapeutycznych, u osób dorosłych należy stosować minimum 100 mg kannabidiolu dziennie. W niektórych publikacjach spotkać się można nawet z ilościami 600 mg CBD w jednorazowej porcji. W przypadku leku Epidiolex® zalecaną dawką startową jest 5 mg/kg masy ciała dziennie (w dwóch porcjach po 2,5 mg/kg), dawką optymalną jest 10 mg/kg dziennie, a maksymalną 20 mg/kg/dzień. Co prawda niektórzy stosują dawki mniejsze niż 100 mg i raportują pozytywne efekty, jednak w literaturze fachowej nie ma to silnego wsparcia i pozostaje jedynie próba na sobie, czy może akurat jest się jedną z osób o zwiększonej wrażliwości.

Mając to na uwadze, zazwyczaj nie opłaca się kupowanie stężeń mniejszych niż 10%. Mniejsze stężenia mogą sprawdzać się np. u dzieci lub zwierząt, gdy mniejsza masa ciała może oznaczać mniejsze potrzeby.

Różne stężenia olejków CBD

Pojawia się pytanie, jaki olejek CBD wybrać? Olejki spotkać można w przeróżnych wariantach. Zazwyczaj widujemy stężenia z zakresu 2,5-15%, ale dostępne są też oleje w stężeniach 20, 25, 30, 35, czy nawet 40% kannabidiolu! Często zastanawia, ile miligramów CBD jest w jednej kropli olejku? Poniżej orientacyjny wykaz jak to wygląda przy różnych stężeniach:

Jeśli zastanawiasz się, ile kropli składa się na jeden mililitr, to jest to około 25-30 kropli.

Skutki uboczne i interakcje

Czy CBD jest bezpieczne? Ze spokojnym sumieniem można stwierdzić, że tak. Kannabidiol jest bardzo dobrze tolerowany, a skutki uboczne notowane są rzadkie i nie są poważne. Najczęściej notowanym jest lekka ospałość. Z opisu leku Epidiolex® wiemy, że innymi skutkami ubocznymi mogą być też:

• zmniejszenie apetytu,
• biegunka,
• zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych,
• uczucie zmęczenia i osłabienia,
• wysypka,
• problemy ze snem,
• infekcje.

CBD wpływa na aktywność kilku izoenzymów cytochromu P450, przez co może lekko wpływać na metabolizm niektórych leków. Izoenzymy, które są hamowane poprzez konkurencyjną inhibicję: CYP2C19, CYP2C9, CYP2D6, CYP2A6. Niekompetycyjnie hamowane są też CYP2A6 i CYP2B6. Jeśli przyjmujesz jakieś leki, warto skonsultować ze specjalistą zamiar dołączenia CBD do kuracji, by upewnić się, że możesz to zrobić bezpiecznie. Wiemy, że pewna interakcja zachodzi z sildenafilem, warfaryną oraz z lekami antyepileptycznymi. Nie ma jednak bezwzględnych przeciwwskazań, ponieważ łączenie CBD z np. innymi lekami na padaczkę jest częstą praktyką.

CBD nie powinien być przyjmowany przez kobiety ciężarne i karmiące piersią.

Źródła:

• R G Pertwee „The diverse CB1 and CB2 receptor pharmacology of three plant cannabinoids: Δ9-tetrahydrocannabinol, cannabidiol and Δ9-tetrahydrocannabivarin” Br J Pharmacol. 2008 Jan; 153(2): 199–215.
• Kathmann M et al. „Cannabidiol is an allosteric modulator at mu- and delta-opioid receptors.” Naunyn Schmiedebergs Arch Pharmacol. 2006 Feb;372(5):354-61.
• Orrin Devinsky et al.”Cannabidiol: Pharmacology and potential therapeutic role in epilepsy and other neuropsychiatric disorders” Epilepsia. 2014 Jun; 55(6): 791–802.
• https://www.epidiolex.com/
• https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2018/210365lbl.pdf
• Paola Massi et al. „Antitumor Effects of Cannabidiol, a Nonpsychoactive Cannabinoid, on Human Glioma Cell Lines” Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics March 2004, 308 (3) 838-845
• Barbara Romano et al. „Inhibition of colon carcinogenesis by a standardized Cannabis sativa extract with high content of cannabidiol” Phytomedicine, Volume 21, Issue 5, 15 April 2014, Pages 631-639
• Mateus M Bergamaschi et al. „Cannabidiol Reduces the Anxiety Induced by Simulated Public Speaking in Treatment-Naïve Social Phobia Patients” Neuropsychopharmacology. 2011 May; 36(6): 1219–1226.
• Gonzalez-Cuevas, G., Martin-Fardon, R., Kerr, T.M. et al. Unique treatment potential of cannabidiol for the prevention of relapse to drug use: preclinical proof of principle. Neuropsychopharmacol 43, 2036–2045 (2018)