Shiitake to grzyb o typowym dla grzyba wyglądzie, zgodnie z wyobrażeniami przeciętnego konsumenta polskich grzybów. Jego owocnik ma barwę brązową, a składa się z trzonu i zaokrąglonego na brzegach kapelusza. Wyrastają jednak nie z gleby, a z pni martwych drzew liściastych. Grzyby Shiitake naturalnie rosną na terenach Azji wschodniej, więc polscy grzybiarze muszą zadowolić się zbiorami… do sklepowego koszyka. Niemniej warto czasem po nie sięgnąć, gdyż są atrakcyjnie nie tylko kulinarnie, ale i zdrowotnie.
Twardnik japoński to jego polska nazwa, choć używa się też czasem starego określenia twardziak jadalny. Uważany jest za superfood i zaliczany do grona grzybów leczniczych, jednak w przeciwieństwie do Reishi, Chaga, Lion’s Mane itp. nadal stosowany jest głównie w postaci świeżej lub suszonej do przygotowywania potraw, a znacznie rzadziej jako ekstrakt w formie suplementu. W Polsce Shiitake nie są tak mocno popularne, jednak obserwując stale wzrastającą popularność w USA, pewnie i u nas niebawem się to zmieni.
Synonimy: Lentinula edodes, Twardnik japoński, Twardziak jadalny, Lentinuus shiitake, Agaricus edodes.
Korzyści zdrowotne ze spożywania grzybów Shiitake
Korzyści immunologiczne to zdecydowanie największy atut grzybów Shiitake. Niemniej często włącza się je regularnie do diety również dla działań przeciwstarzeniowych i ogólnej profilaktyki zdrowotnej.
Głównym sprawcą prozdrowotnych działań tego grzyba jest lentinan – specyficzny dla Shiitake beta-glukan. Lentinan, tak jak i reszta beta-glukanów z grzybów leczniczych wyraźnie wspomaga nasze systemy obronne, działając immunomodulująco. W tym przypadku objawia się to usprawnieniem funkcji monocytów i zwiększeniem ilości interleukiny 1. Jak dowodzą badania, lentinan znacząco zwiększa mRNA dla Interleukiny-1α, interleukiny-1β, TNF-α i interferonu-δ (IFN-δ). Wpływ grzybów na immunologię jest niekiedy wykorzystywany wspomagająco w leczeniu nowotworów, tak też jest w przypadku Shiitake. Istnieją też doniesienia o działaniu przeciwko niektórym wirusom i bakteriom, o działaniu hepatoprotekcyjnym, a także o lekkim wpływie na stany zapalne, poziom cholesterolu i triglicerydów.
Wśród składników aktywnych w grzybie znajdują się też inne polisacharydy, terpenoidy, sterole i lipidy. Odżywczo grzyby Shiitake mają ok. 10% białka i podobną ilość węglowodanów oraz są źródłem witamin B1, B2, B12, C, D i E. Dostarczają dodatkowo błonikka, który jest chętnie wykorzystywany przez nasz mikrobiom jelitowy.
Faktem jest, że Twardnik japoński do tej pory nie cieszył się aż tak dużym zainteresowaniem naukowców, jak bardziej znane grzyby lecznicze. Wynika z tego, że naukowych doniesień o jego działaniu jest jeszcze względnie niewiele.
Gdzie kupić grzyby Shiitake?
W porównaniu z innymi grzybami leczniczymi, Shiitake są dość łatwo dostępne. Można je znaleźć w wielu marketach tam, gdzie szukasz boczniaków, pieczarek i grzybów polskich lasów. Oczywiście nie są tak powszechne, jak pieczarki i nie w każdym markecie je znajdziesz, jednak w tych większych sklepach nadal masz szansę na zakup. Próbować warto też w sklepach ze zdrową żywnością, gdzie mogą występować w postaci świeżej lub suszonej.
Bezpieczeństwo
Trzeba pamiętać, by poddać grzyby obróbce termicznej przez odpowiedni czas. Spożycie surowych lub niedogotowanych grzybów niekiedy powoduje krótkotrwałe zapalenie skóry (Shiitake Mushroom Dermatitis). Objawy skórne mogą obejmować wykwity rumieniowe z grudkami i silny świąd. Najprawdopodobniej jest to powodowane przez lentinan — inaktywowany termicznie beta-glukan. Przypadki początkowo były zgłaszane tylko w Japonii, ale zdarzają się we wszystkich częściach świata. Zapalenie skóry wywołane przez grzyby shiitake może wynikać ze spożycia surowych grzybów lub obchodzenia się z nimi, co może skutkować alergicznym kontaktowym zapaleniem skóry.
Podsumowanie
Grzyby Shiitake są cennym produktem w kuchni i jeśli masz taką możliwość, to warto z nich regularnie korzystać. Pamiętaj jednak, by zawsze poddawać je odpowiedniej obróbce termicznej. Choć nie mają tak szerokich działań, jak inne grzyby witalne, które opisywałem na Grze na nerwach, to i tak są bardzo zdrowe, więc śmiało możesz je uznać za pożądany produkt w diecie.
Źródła:
- Tiane Cristine Finimundy et al. „A Review on General Nutritional Compounds and Pharmacological Properties of the Lentinula edodes Mushroom” Food and Nutrition Sciences, 2014, 5, 1095-1105
- Stephany MP, Chung S, Handler MZ, Handler NS, Handler GA, Schwartz RA. Shiitake Mushroom Dermatitis: A Review. Am J Clin Dermatol. 2016 Oct;17(5):485-489. doi: 10.1007/s40257-016-0212-6. Erratum in: Am J Clin Dermatol. 2016 Dec;17 (6):709. PMID: 27566177.
Wojciech Nowosada
Powiązane artykuły
Szukaj
Kategorie
Poznaj adaptogeny!
Produkty
- Długopis aluminiowy 12,00 zł z VAT
- Planer tygodniowy [notes A6] 19,00 zł z VAT