Warzywa krzyżowe, takie jak brokuły, brukselki, kapusta itp., znane są ze specyficznych właściwości zdrowotnych. Mianowicie ich regularne spożycie może stanowić profilaktykę zaburzeń wynikających z nadmiaru estrogenów, w tym hormonozależnych nowotworów. Dzieje się tak za sprawą indolo-3-karbinolu i powstałego z niego DIM.
DIM, czyli 3,3′-diindolilometan z warzyw krzyżowych
Diindolilometan to pełna nazwa DIM. Ta interesująca substancja naturalnie występuje w warzywach krzyżowych. Używana jest też jako składnik suplementów diety. Jego wpływ na człowieka polega głównie na modulacji gospodarki hormonów płciowych i jest to jego ogromna zaleta. DIM wytwarzany jest z indolo-5-karbinolu (I3C). I3C również z natury występuje w warzywach krzyżowych i wykazuje podobne działania względem estrogenów u człowieka, jednak jest substancją o mniejszej stabilności, dlatego DIM wydaje się lepszym kandydatem do stosowania terapeutycznego. Konkretniej, DIM potrzebuje więcej czasu dla osiągnięcia szczytowego poziomu we krwi, ale też pozostaje w ustroju na dłużej. Pewne głosy wśród badaczy mówią, że największą wartością I3C jest to, że jest prekursorem DIM.
Modulujący wpływ DIM na gospodarkę estrogenową
Zacznijmy od zarysu tego, co się dzieje z estrogenami w organizmie. Większość z nas kojarzy estradiol i nic poza nim, a estrogenów w organizmie jest dużo więcej. Poniżej schemat ilustrujący ścieżki metabolizmu estrogenów:
I teraz najciekawsze. Estrogeny dokują do dwóch typów receptora estrogenowego (ER) oznaczonych jako α i β. Pomimo podobnej nazwy i tworzenia tej samej kategorii receptorów, są to całkowicie różne białka kodowane przez odległe od siebie geny. Mają one różną gęstość w różnych tkankach, a także są w różnym stopniu aktywowane przez różne estrogeny. Dają też inne efekty, gdy są aktywowane.
Receptor ERα jest tym, który obficie występuje w tkankach m.in. piersi i macicy i ma działanie mocno nasilające proliferację tkanek. Co za tym idzie – mocna aktywacja receptorów ERα zwiększa ryzyko m.in. nowotworów zależnych od estrogenów. ERβ z kolei obficiej występuje m.in. w układzie nerwowym i komórkach odpornościowych, a nie nasila proliferacji tkanki piersi i macicy, a wręcz może jej przeciwdziałać. Wniosek jest taki, że żeby przeciwdziałać nowotworom tych organów, należy zwiększać udział estrogenów aktywujących ERβ a zmniejszyć te aktywujące ERα. W uproszczeniu tak właśnie działa DIM.
Wśród estrogenowych agonistów najważniejszy jest 16α-hydroksyestron (16-OHE1), a wśród antagonistów 2-hydroksyestron (2-OHE). Te dwa metabolity estrogenu mają najbardziej selektywne działanie względem receptorów ER α lub β. Jeśli zastanawiasz się co ze sławnym estradiolem (a konkretnie 17β-estradiolem) to ma on działanie wypośrodkowane, w podobnym stopniu aktywuje oba receptory estrogenowe. Tak więc stosunek 16-OHE1 do 2-OHE jest markerem określającym wzrost lub spadek ryzyka rozwoju nowotworów reagujących na hormony (piersi i szyjki macicy). DIM nasilając proces 2-hydroksylacji estrogenów, prowadzi właśnie do takich korzystnych zmian w proporcji estrogenowych metabolitów.
Co słychać w badaniach?
Badanie kliniczne I fazy przeprowadzono wśród pacjentek oczekujących na tyroidektomię, czyli częściowe lub całkowite wycięcie tarczycy. Wybrano właśnie takie pacjentki, ponieważ po pierwsze choroby tarczycy 4-5 razy częściej dotykają kobiet niż mężczyzn, co wskazuje na potencjalną rolę estrogenów. Wskazują na to również proporcje metabolitów estrogenu, które u pacjentek z wolami i nowotworami tarczycy są podobne jak w przypadkach nowotworów piersi i macicy. Po drugie planowane wycięcie tarczycy pozwalało przy okazji sprawdzić koncentrację DIM w jej tkance i ocenić jego biodostępność. I tak 7 pacjentek stosowało suplementację 300 mg DIM dziennie, przez 14 dni przed planowaną operacją wycięcia tarczycy.
W wynikach powyższego badania zauważono, że po 14 dniach suplementacji DIM u 6 z 7 pacjentek wzrósł poziom antyproliferacyjnego 2-OHE, a u wszystkich pacjentek zauważono odnotowano spadek proliferacyjnego 16-OHE1. W analizie wyciętej tkanki zauważono, że już po 14 dniach ilość DIM była podniesiona. Oznacza to, że DIM w ciągu 2 tygodni skutecznie wpłynął na ścieżki metaboliczne estrogenów, przynosząc oczekiwane zmiany w proporcji między kluczowymi metabolitami. Tym badaniem autorzy potwierdzili przyjmowane doniesienia z wcześniejszych badań in vitro i in vivo.
Inne pilotażowe badanie sprawdzało efekty suplementacji 108 mg DIM dziennie przez kobiety po menopauzie, doświadczających wcześniej nowotworu piersi. W tym badaniu suplementacja trwała 30 dni. Rezultaty oceniano na podstawie badania stężeń metabolitów estrogenów w próbkach moczu przed i po zakończeniu suplementacji. Wyniki pokazały, że wzrosła ilość 2-OHE, więc DIM faktycznie nasilał 2-hydroksylację estrogenu. Zauważono też poprawę stosunku 2-OHE:16-OHE1 z 1,46 na 2,14, choć uznano zmianę za nieznaczącą. Wartości tego wskaźnika poniżej 2 sugerują zwiększone ryzyko nowotworów hormonozależnych, a tutaj widać, że suplementacja względnie niedużą dawką DIM uśredniając pozwoliła przekroczyć tę umowną barierę.
Dawkowanie suplementu DIM
Minimalna dawka DIM widywana w suplementacji to 100 mg dziennie. Gdy są faktyczne wskazania, lepiej postawić jednak na nieco wyższe dawkowanie w zakresie 150-300 mg. Jeśli jest taka możliwość, dobrze jest rozbijać dawki na mniejsze porcje w ciągu dnia.
Moja opinia o DIM
Osobiście uznaję mechanizm działania tego suplementu za wyjątkowy i bardzo przydatny, szczególnie gdy badania potwierdzają jego skuteczność u ludzi. Problemy z nadmierną aktywnością estrogenów dotyczą wielu ludzi, a konwencjonalne terapie inhibitorami aromatazy i SERMami bywają ciężkie do prowadzenia, by nie przynosiły skutków ubocznych. Działanie DIM natomiast oferuje świetne rozwiązanie, jakim jest optymalizacja proporcji pomiędzy różnymi estrogenami, co pozwala zmniejszyć zagrożenia, jednocześnie zwiększając korzyści. Ja widzę zastosowanie suplementacji DIM zarówno u kobiet, które zauważają u siebie dominację estrogenową, jak i u mężczyzn, którzy mają zwiększone ryzyko np. raka prostaty (pewne dane wskazują, że DIM temu przeciwdziała osłabiając działanie DHT w prostacie) albo są np. na kuracji aromatyzującymi sterydami androgenno-anabolicznymi.
Źródła:
- Rajoria S, Suriano R, Parmar PS, Wilson YL, Megwalu U, Moscatello A, Bradlow HL, Sepkovic DW, Geliebter J, Schantz SP, Tiwari RK. 3,3′-diindolylmethane modulates estrogen metabolism in patients with thyroid proliferative disease: a pilot study. Thyroid. 2011 Mar;21(3):299-304. doi: 10.1089/thy.2010.0245. Epub 2011 Jan 22. PMID: 21254914; PMCID: PMC3048776.
- Dalessandri KM, Firestone GL, Fitch MD, Bradlow HL, Bjeldanes LF. Pilot study: effect of 3,3′-diindolylmethane supplements on urinary hormone metabolites in postmenopausal women with a history of early-stage breast cancer. Nutr Cancer. 2004;50(2):161-7. doi: 10.1207/s15327914nc5002_5. PMID: 15623462.
- Le HT, Schaldach CM, Firestone GL, Bjeldanes LF. Plant-derived 3,3′-Diindolylmethane is a strong androgen antagonist in human prostate cancer cells. J Biol Chem. 2003 Jun 6;278(23):21136-45. doi: 10.1074/jbc.M300588200. Epub 2003 Mar 27. PMID: 12665522.
