Bezdech senny jest zaburzeniem, które objawia się wielokrotnymi etapami krótkotrwałego zatrzymania oddechu podczas snu. Jest to dość częsta przypadłość, która jednak nie zawsze skłania pacjentów do podjęcia odpowiednich działań, przez co też ilość diagnoz w społeczeństwie może być niedoszacowana.
Objawy bezdechu sennego
Wśród najpopularniejszych objawów wymienia się:
- chrapanie
- ciągłe uczucie zmęczenia, nadmierna senność
- problemy z koncentracją
- nadciśnienie tętnicze
- zaburzenia glikemii, spadek wrażliwości insulinowej
Jakie są przyczyny bezdechu sennego?
Obturacyjny bezdech senny jest zdecydowanie najczęstszą postacią bezdechu, a jego przyczyną są mechaniczne nieprawidłowości w górnej części układu oddechowego. Wśród nich występują cofnięcie żuchwy i krzywa przegroda nosowa. Powodem może być też wiotczenie mięśni gardła. Zamykanie światła dróg oddechowych podczas snu blokuje przepływ powietrza, co powoduje zatrzymanie oddechu i niedotlenienie, a gdy jest ono dłuższe niż 10 sekund, to stwierdza się epizod bezdechu. Zazwyczaj następuje wtedy wybudzenie, choć niekiedy jest ono na tyle lekkie, że nie jest nawet notowane przez chorego.
Bezdech najczęściej pojawia się u osób starszych. U kobiet często pojawia się po menopauzie, a u mężczyzn ryzyko drastycznie wzrasta po 40tym roku życia.
Nadmierna masa ciała również jest czynnikiem zwiększającym ryzyko bezdechu. Wynika to ze zwiększenia obwodu szyi, a nadmiar tkanki tłuszczowej w jej obrębie może w niektórych pozycjach zwiększać nacisk na gardło i utrudniać oddychanie.
Bezdech senny może mieć też postać ośrodkową, czyli zaburzeniami wynikającymi z nieprawidłowości w sygnałach wysyłanych przez mózg.
Diagnostyka i leczenie
By postawić diagnozę zespołu bezdechu sennego, konieczne jest stwierdzenie przynajmniej 5 epizodów bezdechu w ciągu nocy. Wartości poniżej tej liczby uznawane są za granice normy i występują nawet u osób zdrowych. Same objawy bezdechu są bardzo niespecyficzne, dlatego nie należy stawiać diagnozy tylko na ich podstawie – konieczne jest przeprowadzenie specjalistycznych badań.
Najbardziej profesjonalną i miarodajną metodą diagnostyczną w kierunku bezdechu sennego jest badanie polisomnograficzne. Badanie polisomnograficzne polega na monitorowaniu w warunkach szpitalnych przez całą noc określonych parametrów życiowych pacjenta w czasie snu:
- EEG (elektroencefalogram) – dzięki pomiarom aktywności fal mózgowych można nakreślić wykres obrazujący przebieg faz snu,
- EKG (elektrokardiogram) – określa czynność serca podczas całej długości snu,
- EOG (elektrookulogram) – rejestruje ruchy gałek ocznych,
- EMG (elektromiogram) – monitoruje skurcze i napięcie mięśni,
- a także przepływ powietrza przez nos, pomiar tlenu we krwi, ruchy kończyn i chrapanie (przy użyciu mikrofonu)
Leczenie bezdechu sennego jest w dużej mierze zależne od jego postaci i przyczyny, a decyzję o leczeniu podejmuje laryngolog. Jeśli dotyczy to danego pacjenta, to w pierwszej kolejności zaleca się doprowadzenie masy ciała do normy oraz wykluczenie używek (alkohol i papierosy). Ordynowane są też zalecenia odnośnie przyjmowania pozycji do snu oraz dbałości o ogólno pojętą higienę snu, by wyeliminować wszystkie potencjalnie szkodliwe czynniki. Przy problemach z żuchwą, bywa stosowany na noc aparat, który utrzymuje ją wysuniętą i zapobiega uciskowi. Nierzadko stosowane są też zabiegi chirurgiczne by skorygować anatomiczne nieprawidłowości, co dotyczy np. krzywej przegrody nosowej. Zaawansowane leczenie obejmuje również stosowanie aparatów CPAP (ang. continuous positive airway pressure). Jest to maska, którą nakłada się na nos na czas snu, by stale wytwarzać dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych.
Podsumowując, bezdech senny od pewnego wieku jest baardzo częstą przypadłością. Nie należy ignorować objawów (które często są traktowane pobłażliwie i nie wiązane z chorobami, a po prostu z wiekiem), tylko konsultować je z lekarzem, który być może stwierdzi nieprawidłowości i wskaże drogę leczenia, co przyczyni się do lepszej jakości życia i lepszego zdrowia.
