I środki nootropowe, i spowalniające starzenie, zyskują coraz więcej na popularności. Szczególnie te drugie pełnią funkcję swego rodzaju polisy na przyszłość – wystarczy codziennie łykać pigułkę, by cieszyć się perspektywą lepszego zdrowia na starość. Dzisiaj przyjrzymy się dwóm popularnym suplementom, które ukazują nowe oblicze, gdy są stosowane równolegle.

Czym jest ALCAR?

ALCAR (acetylo l-karnityna) to aminokwas l-karnityna z przyłączoną grupa acetylową. Karnityna jest elementem umożliwiającym transport cząsteczek energetycznych do wnętrza mitochondrium, gdzie następuje ich spalenie i wygenerowanie użytecznej energii. Jest to właściwość, która wielu ludzi zachęca do stosowania l-karnityny w celu przyspieszenia procesu odchudzania, niestety w praktyce nasze organizmy dysponują odpowiednią ilością karnityny i jej dodatkowa suplementacja nie jest szczególnie efektywna. W postaci acetylowanej ma jednak garść nowych właściwości i w tej formie jest chętniej stosowana przez osoby poszukujące sposobu na poprawę pamięci i koncentracji, gdyż po przyjęciu grupa acetylowa jest odłączana i może być wykorzystana do produkcji  acetylocholiny (ACh). ACh to neuroprzekaźnik, który jest wyjątkowo mocno zaangażowany w formowanie pamięci, toteż takich efektów oczekuje się po suplemencie ALCAR. Co ciekawe, Acetylo L-Karnityna ma też całkiem fajny wpływ na męską płodność, choć wymaga dość długiej suplementacji.

A czym jest ALA?

ALA, czyli kwas alfa-liponowy topopularny antyoksydant, często wykorzystywany też, by wspomóc gospodarkę cukrową. Występuje w mitochondriach, gdzie potrzeba neutralizacji wolnych rodników, jest bardzo duża. W tym aspekcie działa bezpośrednio, ale i pośrednio, odnawiając zapasy innych przeciwutleniaczy. Kwas alfa-liponowy jest też nierzadko wykorzystywany w ramach kuracji anti-agingowych oraz konkretnie by wspomóc gospodarkę energetyczną, wspierając funkcjonowanie mitochondriów. W medycynie stosuje się kwas liponowy także, by przyspieszyć regenerację nerwów po różnego rodzaju uszkodzeniach.

Na czym polega synergia pomiędzy ALA i ALCAR?

Połączenie to zyskało popularność ze względu na dość podobne zastosowania obu substancji oraz możliwość wzajemnego uzupełniania swoich działań. Szczególnie w celach „mózgowych” połączenie to jest popularne, gdyż obie substancje sprawnie przekraczają barierę krew-mózg i działają na centralny układ nerwowy.

W badaniach na szczurach sprawdzano, jak zadziała dodanie do wody pitnej i karmy ALCAR i ALA przez miesiąc. W badaniu też porównano efekty u starych i młodych osobników. Wyniki pokazały, że suplementacja zniwelowała sporo defektów, które nasilają się w organizmie wraz z postępującym wiekiem. Podawanie ALA i ALCAR odwróciło proces tracenia średniego potencjału błonowego mitochondriów (co normalnie postępuje z wiekiem) oraz zwiększyło konsumpcję tlenu przez komórki wątroby. Innymi postępującymi z wiekiem procesami są spadek askorbinianu w hepatocytach oraz wzrost malondialdehydu, który jest markerem poziomu peroksydacji lipidów. Oba te procesy również były niwelowane dzięki ALCAR i ALA, które przywróciły je do stanu normalnego dla młodych szczurków. Wskazuje to na znaczną poprawę metabolizmu i zdrowia mitochondriów oraz znaczne ograniczenie stresu oksydacyjnego. Efekty u starszych osobników były dużo lepsze niż u tych młodych, ponadto połączenie ALCAR i ALA było też u nich dużo skuteczniejsze niż każda z tych substancji z osobna.

Uszkodzenia mitochondriów są znaczącym elementem starzenia, a zmniejszona dostępność ATP odbija się na funkcjonowaniu całego organizmu. Dbałość o prawidłową kondycję mitochondriów i gospodarkę energetyczną jest jednym z najważniejszych aspektów, gdy pragniemy zadbać o zdrowie, szczególnie na dalsze lata naszego życia.

Acetylo L-Karnityna i kwas alfa-liponowy w połączeniu zyskują też nową właściwość, której żaden z tych środków samodzielnie nie wykazuje w znaczącym stopniu. Otóż w warunkach laboratoryjnych wykazano, że 24-godzinna inkubacja komórek z ALA i ALCAR powodowała wzrost masy mitochondriów i ekspresji mitochondrialnego DNA, a także zwiększoną konsumpcję tlenu i oksydacji lipidów w adipocytach. Konkluzją z tego badania było, że synergistyczne połączenie ALCAR i ALA nasila biogenezę mitochondriów oraz wspiera metabolizm.

Jak wyżej wspomnieliśmy, karnityna odgrywa ważną rolę w produkcji energii – transportuje kwasy tłuszczowe do wnętrza mitochondrium. Te ulegają spaleniu, by wytworzyć ATP, a proces ten zawsze wiąże się ze wzrostem wolnych rodników tlenowych, które są po prostu produktem ubocznym spalania. Tak więc mitochondria same produkują czynniki, które je później niszczą. Acetylowana karnityna co prawda w pewnym stopniu może wpływać na redukcję stresu oksydacyjnego, jednak ogólny bilans może wskazywać na wzrost wolnych rodników przy suplementacji samym ALCAR, więc dopiero dodatek ALA pozwala osiągnąć optymalne korzyści i zniwelować potencjalne ograniczenia w działaniu ALCAR.

Sprawdzano też efekty tego połączenia na ludziach z depresją dwubiegunową, by sprawdzić, czy przyczyni się do poprawy stanu psychicznego. Stosowano 1000-3000 mg ALCAR i 600-1800 mg ALA dziennie przez 12 tygodni, a efekty porównywano do grupy kontrolnej z placebo. Powodem takiego doboru środków do badania były dane, że choroba dwubiegunowa często przebiega z pogorszeniem pracy mitochondriów, a dla ALCAR i ALA niekiedy przypisywane jest działanie poprawiające samopoczucie. Niestety, pomimo pozytywnych założeń i dość sporych dawek, kuracja ALCAR i ALA nie zmniejszała symptomów depresyjnych i nie była pomocna dla osób z chorobą dwubiegunową.

Jakie jest działanie takiego kompleksu?

Zestaw ten może dawać delikatne działanie prokognitywne na krótko po przyjęciu, co niektórzy odczuwają dzięki ALCAR. Bez wątpienia jest to jednak zestawienie, które ma dawać długofalowe korzyści, których nie zanotujemy od razu.

Poniżej efekty, których można się spodziewać z suplementacji:

  • wsparcie dla pracy mitochondriów
  • poprawa pamięci i koncentracji
  • potencjalne spowolnienie efektów starzenia
  • lepsza gospodarka energetyczna i cukrowa
  • regeneracja uszkodzonych neuronów
  • możliwa redukcja zmęczenia

Dawkowanie

Popularny jest stosunek 500 mg ALCAR do 200 mg ALA. Taką kombinację stosuje się 1 lub 2 razy dziennie, w zależności od potrzeb, jednak zazwyczaj 2 razy dziennie jest lepszym wyborem.

ALCAR zazwyczaj widujemy w formie chlorowodorku, jest to standardowa forma i jej dotyczy powyższe dawkowanie. Rzadziej w suplementach używana jest też sól argininowa (Acetyl L-Carnitine Arginate) i w jej przypadku warto zastosować większe dawki, by nadrobić ilość ALCAR, która została zastąpiona argininą.

ALA występuje w różnych formach, dla których dawkowanie może się nieco zmieniać. Najpopularniejsze jest ALA w formie racematu, czyli połączenia izomerów L- i R-. Jest jednak też na rynku sporo preparatów z samym R-ALA, które jest tym bardziej aktywnym izomerem i dla niego dawki są niekiedy nawet 2-krotnie mniejsze niż dla zwykłego ALA. Najprawdopodobniej najskuteczniejszą formą jest Na-R-ALA, czyli R-ALA dodatkowo ustabilizowany cząsteczką sodu.

Podsumowanie

ALA i ALCAR świetnie ze sobą współgrają, nasilając swoje pozytywne efekty, redukując te negatywne, a nawet wspólnie generując całkiem nowe właściwości. Jest to kombinacja zdecydowanie do długofalowego stosowania, a efekty dotykają głównie podstawowych i kluczowych procesów w naszym organizmie, czyli funkcjonowania mitochondriów. Wydaje się bardzo dobrym sposobem na podtrzymywanie dobrego zdrowia metabolicznego, spowalniania efektów starzenia, a nawet lekkiej poprawy kognicji, jednak niestety nie należy oczekiwać po nim znaczącego wpływu na samopoczucie.

Źródła:

  • Tory M. Hagen et al. „Feeding acetyl-l-carnitine and lipoic acid to old rats significantly improves metabolic function while decreasing oxidative stress” Proc Natl Acad Sci U S A. 2002 Feb 19; 99(4): 1870–1875.
  • W. Shen et al. „R-α-Lipoic acid and acetyl-l-carnitine complementarily promote mitochondrial biogenesis in murine 3T3-L1 adipocytes” Diabetologia (2008) 51: 165.
  • Brian P. Brennan et al. „A Placebo-Controlled Trial of Acetyl-L-Carnitine and α-Lipoic Acid in the Treatment of Bipolar Depression” J Clin Psychopharmacol. 2013 Oct; 33(5): 627–635.